پهنه بندی خطر بهمن با استفاده از مدل های AHP و FUZZY ( مطالعه موردی : گردنه خان محور سقز - بانه )

مخاطرات طبیعی با انواع گوناگون و گستره نفوذشان، در طول تاریخ خطرات جدی برای انسان به وجود آورده اند و خسارات جانی و مالی عمده ای را برای بشریت تحمیل نموده است. یکی از مخرب ترین این مخاطرات طبیعی ریزش بهمن است که بستگی به زمان آن با شدت های مختلف رخ می دهد. ریزش بهمن در برخورد با ناطق سکونتگاهی موجب انسداد راه ها، تخریب ساختمان ها و از همه مهمتر خسارات جانی و مالی می شود. هدف از این پزوهش پهنه بندی خطر بهمن در گردنه خان محور سقز - بانه است. روش پژوهش توصیفی - تحلیلی بوده که در آن به کمک نرم افزار Arc map نقشه های شیب، جهت شیب و مدل ارتفاعی استخراج شده است. وزن دهی به لایه ها با مدل AHP صورت گرفت و نرخ سازگاری ۰/۰۶ بدست آمد که قابل قبول می باشد. وزن های استخراج شده به کمک تابع Raster Calculator در نرم افزار Arc Map ضرب شدند و نقشه پهنه بندی بهمن در سه کلاس طبقاتی با خطر کم، متوسط و زیاد طبقه بندی شد. همچنین به کمک تابع FUZZY membership لایه ها فازی شده و توسط تابع FUZZY overlay پهنه بندی فازی در سه کلاس طبقاتی با خطر کم، متوسط و زیاد صورت گرفت. نتایج تحقیق نشان می دهد که با استفاده از مدل AHP حدود ۲۸/۳۱ درصد در طبقه خطر زیاد، ۴۱/۰۵ درصد خطر متوسط و ۳۰/۶۴ درصد در طبقه خطر کم قرار دارد. همچنین با استفاده از مدل فازی حدود- ۲۱/۹۱ ۴۴/۱۳ -۳۳/۹۶ درصد به ترتیب در طبقات خطرزیاد، خطر متوسط و خطر کم قرار می گیرد. شیب ۲۱ تا ۵۴ دارای بیشتر خطر برای وقوع بهمن می باشند و همچنین جهت های شمالی به علت عدم ذوب برف و تجمع زیاد آن دارای بیشترین خطر و جهت غربی کمترین خطر را در وقوع بهمن ایفا می کند.

کلیدواژه ها:

مخاطره ، بهمن ، پهنه بندی ، AHP ، FUZZY