مقایسه گفتمان اخوان المسلمین و داعش از اسلام سیاسی و تاثیرآن بر تحولات خاورمیانه

خاورمیانه ازجمله پرکشمکش ترین ناحیه جهان، از لحاظ اهمیت استراتژیکی و اقتصادی ویکی از عمده ترین مراکز نفوذ ابرقدرت ها قلمداد می گردد. با توجه به تنش های ناشی از گرایش های اخوان-المسلمین و همچنین با وصف قدرت بابی داعش و عوارض جنگ های توسعه یافته آن که سبب ظهور مناسبات نوین قدرت در این منطقه شد، لزوم شناخت صحیح مبتنی بر واقعیت این گروه و بررسی صحیح مساله برای دست یابی به راه حلی جهت برون رفت از بحران خاورمیانه ضروری می نماید. از این رو هدف اصلی مقاله حاضر مقایسه اسلام سیاسی متاثر از اخوان المسلمین و داعش درخاورمیانه می باشد. این تحقیق از نظر هدف، کاربردی و با توجه به ماهیت نظری آن، کیفی مبتنی بر رویکرد توصیفی- تحلیلی بوده که در آن با بهره گیری از نظریه تحلیل گفتمان سیاسی به بررسی و واکاوی موضوع پرداخته شده است. در این پژوهش چنین نتیجه گیری شد که، اسلام سیاسی داعش، دستورالعمل سیاسی، متکی برجهاد بوده، لیکن اسلام سیاسی اخوان المسلمین از گفتمان احیاء جنبش خلافت و حکومت اسلامی به تدریج به گفتمان دموکراتیک و سکولار و از حیث عمل سیاسی از آرمان گرایی به عمل گرایی تحول یافته است. تاسیس دولت- ملت های نو نتیجه واکاوی آینده اسلام سیاسی در خاورمیانه می باشد. همچنین گفتمان سیاسی داعش از اسلام سیاسی شامل سلفی گری، با تکیه برمفاهیمی چون شریعت، رهبری، جهاد، بازگشت به سلف و تقابل با سکولاریسم برای ایجاد هویت های به ظاهر مقاوم درخاورمیانه است وگفتمان سیاسی اخوان نقش مهمی در تحریک و ساماندهی گروه های سنی به خصوص سنی های فعال در جریان سلفی ضد دولت مرکزی این کشور و دامن زدن به بحران خاورمیانه ایفای نقش نموده است.

کلیدواژه ها:

اسلام سیاسی ، اخوان المسلمین ، داعش ، خاورمیانه