وحید رشیدوش - استادیار مردم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران
عاطفه داداشی بایی - کارشناسی ارشد رشته مردم شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی، تهران، ایران

سقانفارها، گونه ای از معماری بومی و مذهبی هستند که در منطقه جنوب دریای خزر و در بعضی از روستاهای استان مازندران، باقدمت تاریخی بیش از ۱۵۰ سال بنا شده اند. این بناهای چوبی که منسوب به زمان قاجاریه است، بعنوان یکی از شاخصه های فرهنگی استان به شمار میروند. تصاویر و نقش هایی برروی ستونها و سقف این تالارها دیده میشود که بیانگر مضامین اسطوره ای، مذهبی و شاهنامه ایست. تصاویری نظیر نبرد رستم و دیو سفید، ضحاک ماردوش، نبرد اهریمن و اهورامزدا، صورفلکی و نیز تصاویری از واقعه کربلا. این معماری در واقع از سبک معماری نفارها نشآت گرفته که آن نیز نوعی بنای چوبی است که روستاییان با توجه به نوع کارکرد آن در حیاط خانه یا در شالیزارها بنا میکردند. روش کار در این پژوهش به صورت کیفی و ژرفانگر، حضور در میدان تحقیق و مشاهده مستقیم همراه با مشارکت و مصاحبه بوده و از مطالعات اسنادی و کتابخانه ایی نیز استفاده شده است. این تحقیق بر اساس چارچوب نظری مکتب کارکردگرایی و بر مبنای نظریات مالینوفسکی که از آغازگران کار میدانی در مردم شناسی بود، انجام شده است. در این راستا نتایج بدست آمده حاکی از آن می باشد که کارکرد اصلی سقانفار برای مراسم عزاداری ماه محرم و کارکرد اصلی نفار در مزارع، برای استراحت کشاورزان در طول زمان کار و حفظ محصولات کشاورزی در برابر حیوانات وحشی بوده است.

مازندران، سقانفارها، روستای گلیرد، فرهنگ