ارزیابی وضعیت تجویز دارو بر مبنای شاخصهای سازمان جهانی بهداشت در برنامه پزشک خانواده در استان خراسان رضوی، ایران

پیش زمینه: تجویز منطقی دارو و گام نهادن به سوی جامعه ای با مصرف مناسب، بی خطر و کارآمد دارو، از محورهای اصلی توصیه های سازمان بهداشت جهانی است. این مطالعه با هدف بررسی وضعیت تجویز دارو در برنامه پزشک خانواده روستایی در دانشگاه علوم پزشکی مشهد انجام گردید. روش ها: در این مطالعه توصیفی-تحلیلی، تعداد ۱۴۱۸۹ نسخه دارویی بیمه روستایی در ۱۵۲ مرکز بهداشتی درمانی مجری برنامه پزشک خانواده تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد در سال ۱۳۹۳ به صورت تصادفی ساده انتخاب و شاخص های قیمت، تعداد اقلام هر نسخه، درصد نسخ حاوی حداقل یک قلم داروی تزریقی، آنتی بیوتیک، کورتیکواستروئید و تفاوت آن ها براساس سابقه کار پزشکان، نوع داروخانه، جنسیت بیماران و پزشکان بررسی گردید. یافته ها: میانگین اقلام دارویی تجویزشده توسط پزشکان خانواده ۱.۲۸ ± ۳.۱۸ قلم در هر نسخه بود. میانگین تعداد اقلام دارویی تجویز شده در هر نسخه برای بیماران مرد ۱.۱۸ ± ۳.۱۵ و برای بیماران زن ۱.۲۸ ± ۳.۲ بود که اختلاف آنها از لحاظ آماری معنی دار بود (۰.۰۱ =P ). فروانی نسخ حاوی حداقل یک قلم داروی تزریقی، آنتی بیوتیک یا کورتیکواستروئید به ترتیب ۳۹.۵%، ۵۰.۸% و ۲۳.۷% بود. بر اساس میزان سابقه کاری، پزشکان کم سابقه به میزان بیشتری داروهای آنتی بیوتیک و تزریقی تجویز نمودند. میانگین قیمت نسخ تجویزی توسط پزشکان مرد ۵۸۲۶۲ ± ۷۶۲۰۵ ریال و پزشکان زن ۵۹۹۲۳ ± ۷۸۴۷۲ ریال بود که اختلاف آنها از لحاظ آماری معنی دار بود (۰.۰۰۹ =P ). نتیجه گیری: میانگین تعداد اقلام تجویزی به ازای هر نسخه در واحدهای مجری برنامه پزشک خانواده تحت نظر دانشگاه علوم پزشکی مشهد نسبت به هدف گذاری کشوری برنامه پزشک خانواده و استاندارد جهانی بالاتر بود. بنابراین ضروری است برنامه های آموزشی ویژه ای برای پزشکان اجرا شود و همچنین با طراحی برنامه های پایش الگوی تجویز دارو، بر عملکرد مراکز بهداشتی درمانی مجری برنامه پزشک خانواده نظارت شود.  

کلیدواژه ها:

نسخه نویسی ، پزشک خانواده ، ایران ، تجویز منطقی دارو