مسعود فرج الهی - دانشنامه مطبوعات ایران
عباس اسدی - دانشگاه علامه طباطبایی

چکیدهمقاله حاضر، به نحوه بازتاب ملی شدن صنعت نفت در سرمقالههای روزنامه «باختر امروز» به قلم حسین فاطمی میپردازد. در این پژوهش محقق بر آن است با استفاده از روش گفتمان انتقادی و استخراج مفاهیم و مقولات مورد نظر در سه سطح توصیف، تفسیر و تبیین نشان دهد که مفهوم ملی شدن صنعت نفت در سرمقالههای باختر امروز چگونه مفهوم پردازی شده و گفتمان حاکم بر مفهوم پردازی را با گفتمان رقیب مورد ارزیابی قرار دهد. بر این اساس، سعی شده است تا سرمقالههایی که به موضوع تحقیق نزدیک بوده و بیشترین نقش را را در باز نمود گفتمان حاکم داشتهاند، به صورت هدفمند انتخاب شوند؛ برای اینکه روش نمونه گیری هدفمند است و بهتر می تواند پاسخگوی اهداف و سوالات تحقیق باشد. نتایج، حاکی از آن است راهی را که گفتمان روزنامه باختر امروز برای تحقق ملی شدن صنعت نفت ترسیم میکند، از خلال مبارزه جهادی و کودتای نفتی میگذرد. تا جایی که که ملی شدن صنعت نفت را ذیل واژههای مانند دموکراسی، عدالت، قانون و حق حاکمیت، تئوریزه می کند. ملی شدن صنعت نفت در گفتار روزنامه باختر امروز حول حق مردم، ثروت ملی، حقوق ملی، عدالت و استقلال آزادی می چرخد و در چارچوب قانون باید این حقوق، به رسمیت شناخته شود؛ لذا «دیگری» در روزنامه باختر امروز دشمنان و جاسوسان و خیانت کاران و استعمارگرانی هستند که ثروت ملی ایران را به غارت بردهاند.

واژگان کلیدی: ملی شدن صنعت نفت, گفتمان, باختر امروز, حسین فاطمی, سرمقاله