بررسی اشکالات ابن سینا بر بی کران گروی درباره ساختار توجیه

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه حکمت سینوی (مشکوه النور)، دوره: 24، شماره: 63
  • کد COI اختصاصی: JR_APMN-24-63_007
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 82
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

مرتضی متولی

دانشجوی دکترای فلسفه و کلام اسلامی، دانشگاه تهران

مهدی عظیمی

دانشیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه تهران، تهران، ایران

چکیده

از بحث­های مهم معرفت­ شناسی بحث از ساختار توجیه است. در این مسئله رهیافت­ های گوناگونی وجود دارد که بی­کران­ گروی یکی از آنها است. این رهیافت از زمان ارسطو شناخته شده و همواره از طرف فیلسوفان مردود اعلام ­شده است. ابن­ سینا نیز به گونه ­ای متفاوت با ارسطو، با این رهیافت به مقابله بر­خاسته است. این اشکالات ابن سینا بر بی کران گروی، با رویکردی تحلیلی انتقادی تبیین و نقد شده است. ابن­سینا سه اشکال عمده بر این رهیافت وارد می ­کند: اول، بی­کران­ گروی مستلزم این است که معرفتی حاصل نشود؛ دوم، لازمه بی­کران­ گروی این است که بعض محصور مثل کل حاصر باشد که محال است؛ سوم، لازمه بی­کران­ گروی این است که بعضی از مبادی برهان غیرمعلوم باشد. اما استدلال های ابن ­سینا بر سه پیش­ فرض استوار است که خود محل نزاع­ اند: اول، توجیه از مفاهیم دارای مراتب نیست و متواطی است؛ دوم، استدلال منتقل­ کننده توجیه است، نه ایجادکننده آن؛ سوم، تسلسل استدلال های ما در صورتی به معرفت می انجامد که اجزای آن مترتب بر یکدیگر باشند، اجتماع در وجود داشته، و دارای فعلیت باشند. افزون بر این، استدلال دوم وی جدای از این پیش فرض­ها همچنان مخدوش است.

کلیدواژه ها

ساختار توجیه, بی کران گروی, تسلسل, مراتب توجیه, استدلال

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.