گزینش لاین های خالص جو با عملکرد بالا و خصوصیات زراعی مطلوب در مناطق گرم ایران

سال انتشار: 1400
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 292

فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_EJCP-14-1_012

تاریخ نمایه سازی: 9 شهریور 1400

چکیده مقاله:

سابقه و هدف: جو (Hordeum vulgare L.) پس از گندم، برنج و ذرت یکی از مهم ترین گیاهان خانواده غلات است. جو بعد از گندم، دومین گیاه زراعی مهم ایران از نظر ارزش زراعی و تغذیه ای به شمار می رود. هدف از این تحقیق، ارزیابی و انتخاب لاین های برتر با عملکرد بالا، زودرس و مقاوم به خوابیدگی در مناطق گرم جنوب و شمال کشور با استفاده از شاخص انتخاب ژنوتیپ ایده آل (SIIG) بود. مواد و روش ها: به منظور گزینش لاین های خالص جو با عملکرد بالا و خصوصیات زراعی مطلوب در مناطق گرم جنوب و شمال کشور، تعداد ۱۰۸ لاین خالص در قالب طرح بدون تکرار آگمنت همراه با چهار شاهد (نوروز/صحرا، اکسین، نوبهار و WB-۹۶-۱۹) در مراکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس (ایستگاه داراب)، خوزستان (اهواز)، سیستان (زابل) و گلستان (ایستگاه گنبد) طی سال زراعی ۹۹-۱۳۹۸ ارزیابی شدند. یافته ها: نتایج تجزیه حداکثر درست نمایی محدود شده (REML) نشان داد که میزان وراثت پذیری عملکرد دانه در گنبد، اهواز، داراب و زابل به ترتیب ۹۹۳/۰، ۲۵۸/۰، ۴۹۸/۰ و ۰۶۳/۰ بود. نتایج تجزیه همبستگی نشان داد که همبستگی مثبت و معنی داری بین شاخص SIIG و ارتفاع بوته، وزن هزار دانه و عملکرد دانه در همه مناطق وجود دارد. شاخص SIIG نشان داد که تعداد ۲۱، ۲۸، ۱۶ و ۵ لاین به ترتیب در داراب، اهواز، زابل و گنبد با مقدار شاخص SIIG بالا ( ۹/۰-۶/۰) جزء لاین های برتر بودند. براساس نتایج میانگین شاخص SIIGلاین های شماره ی ۶۸، ۱۰۲، ۴۴، ۶۶، ۱۳، ۴۷، ۱۶، ۳۴، ۴۶، ۹۹، ۲۵، ۶۵ و ۳۵ به ترتیب با مقدار SIIG بالاتر از ۵۰۰/۰ در سه منطقه از چهار منطقه مورد بررسی، جزء لاین های برتر بودند. به منظور بررسی کارایی شاخص SIIG در انتخاب بهترین لاین ها از نظر عملکرد دانه، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و زودرسی، لاین های مورد بررسی براساس شاخص SIIG در مناطق مختلف گروه بندی شدند. لاین ها به ترتیب در داراب، اهواز، گنبد و زابل در ۶، ۷، ۸ و ۷ گروه دسته بندی شدند. نتیچه گیری: براساس نتایج میانگین شاخص SIIG در همه مناطق، ۱۶ لاین با بیشترین مقدار میانگین شاخص SIIG جزء لاین های برتر در بیشتر مناطق بودند. بنابراین لاین های منتخب در هر منطقه را می توان برای آزمایشات در آن منطقه توصیه کرد و لاین هایی که در مجموع بیشتر مناطق حائز بیشترین مقدار SIIG بودند به عنوان لاین هایی که دامنه متنوع کشت را دارند برای انجام آزمایشات تکمیلی در همه مناطق در سال های بعدی معرفی کرد.

نویسندگان

حسن زالی

، بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، داراب، ایران

علی براتی

بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران

اکبر مرزوقیان

بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، اهواز، ایران

شیرعلی کوهکن

بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی سیستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، زابل، ایران

احمد قلی پور

بخش تحقیقات علوم زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گنبد، ایران