ارزیابی ارقام جو حساس و متحمل به تنش شوری با استفاده از شاخص های تحمل در مناطق مرکزی ایران
- سال انتشار: 1400
- محل انتشار: مجله تولید گیاهان زراعی، دوره: 14، شماره: 1
- کد COI اختصاصی: JR_EJCP-14-1_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 436
نویسندگان
گروه زراعت دانشکده کشاورزی پردیس دانشگاه زابل. ایران
عضو هیات علمی بازنشسته دانشگاه زابل- ایران
بخش تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان یزد، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی،
گروه زیست شناسی دانشکده علوم دانشگاه یزد
عضو هیات علمی دانشگاه زابل
چکیده
چکیده: سابقه و هدف: بی شک یکی از بزرگترین چالش های انسان در عصر حاضر تامین امنیت غذایی است و تنش شوری از عمده ترین موانع برای رسیدن به این هدف می باشد. در همین راستا این آزمایش با هدف انتخاب رقم متحمل به تنش شوری جو و شناسائی سازوکارهای تحمل در ارقام جدید و قدیمی جو انجام گردید. مواد و روش ها: آزمایش در طی دو سال ۹۷-۱۳۹۵ در منطقه میلشبار اردکان واقع در استان یزد انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل ۹ رقم جو شش ردیفه شامل ارقام نیک، مهر، خاتم، ریحان، گوهران، نصرت، موروکو، افضل و فجر ۳۰ بود که در سه سطح شوری آب آبیاری شامل ۴، ۱۰ و ۱۴ دسی زیمنس بر متر بصورت طرح آزمایشی اسپلیت پلات مورد ارزیابی قرار گرفتند بطوریکه شوری آب به عنوان تیمار اصلی و ارقام به عنوان تیمار فرعی بصورت تصادفی جایگذاری شدند. صفات مورد بررسی شامل عملکرد و اجزای عملکرد بود. در مرحله رسیدگی از هر کرت آزمایشی چند بوته انتخاب گردید و سدیم و پتاسیم بوته اندازه گیری شد. یافته ها: نتایج آزمایش نشان داد که تیمار شوری و رقم بر عملکرد و اجزای عملکرد از جمله تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در متر مربع، وزن هزار دانه تاثیر معنی داری داشت. تنش شوری باعث کاهش اجزای عملکرد دانه گردید و در بین ارقام مورد بررسی ارقام نیک، مهر، خاتم و ریحان دارای عملکرد و اجزای عملکرد بالاتری بودند. در بین تیمارهای شوری بالاترین عملکرد دانه در شوری ۴ دسی زیمنس بر متر با ۶۴/۵۷۷۰ کیلوگرم در هکتار بدست آمد. با افزایش شوری به ۱۰ و ۱۴ دسی زیمنس بر متر، عملکرد دانه به ترتیب کاهش ۰۴/۱۸ و ۵۵/۲۷ درصدی داشت و به ۲۹/۴۷۲۹ و ۸۷/۴۱۸۰ کیلوگرم در هکتار رسید. در بین ارقام مورد بررسی بالاترین عملکرد دانه در رقم نیک با ۷/۵۳۱۷ کیلوگرم در هکتار بدست آمد و ارقام مهر، خاتم و ریحان با این رقم اختلاف معنی داری نداشتند. کمترین تغییرات عملکرد دانه در شوری ۱۰ دسی زیمنس بر متر در ارقام گوهران و مهر و در شوری ۱۴ دسی زیمنس بر متر در ارقام مهر و افضل بدست آمد. بالاترین شاخص STI در شوری ۱۰ نسبت به شوری ۴ دسی زیمنس بر متر در رقم نیک و مهر به ترتیب به میزان ۹۲۲/۰ و ۹۲۱/۰ محاسبه گردید. بالاترین مقدار این شاخص در شوری ۱۴ نسبت به ۴ دسی زیمنس بر متر نیز در ارقام نیک و خاتم به ترتیب با ۸۸۲/۰ و ۸۵۸/۰ بدست آمد. نتیجه گیری: با توجه به میزان سدیم و پتاسیم جذب شده توسط گیاه و نسبت K/Na به نظر می رسد که ارقام متحمل با سازوکار جذب بیشتر پتاسیم و دفع سدیم و تنظیم پتانسیل اسمزی سلول با تنش شوری مقابله می کنند. بطورکلی در بین ارقام مورد بررسی ارقام نیک، مهر و خاتم دارای شاخص های تحمل به تنش STI, MP, Tol بالاتری بودند و می توان از این ارقام برای کشت در اراضی شور منطقه و نیز برای دورگ گیری و برنامه های اصلاح نژاد استفاده کرد.کلیدواژه ها
تنش شوری, جو شش ردیفه, نسبت پتاسیم به سدیم, تحمل به تنشاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.