تانیر ارائه خدمات مراقبتی پس از ترخیص بر مصرف سیگار در بیماران سالمند با مشکلات قلبی عروقی تحت درمان آنژیوپلاستی عروق کرونر

زمینه و هدف: بیماری های قلبی و عروقی بعنوان یکی از شایع ترین علل بستری و مرگ و میر سالمندان در سراسر جهان است و به چالشی جدی در حوزه سلامت در قرن بیست و یک تبدیل شده است. چنانچه این دسته از بیماریها بر اساس آمار عامل ۵۰ درصد مرگ و میر در کشورهای توسعه یافته و ۲۵ درصد مرگ و میر در کشورهای در حال توسعه است. در ایران بر اساس آمارهای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بیش از ۴۰ درصد مرگ و میرها ناشی از بیماری های قلبی عروقی می باشد. در مطالعات متعدد نشان داده شده که بیماران قلبی عروقی که تحت آنژیوپلاستی قرار می گیرند، در هنگام ترخیص دچار نگرانی در ارتباط با ش یوه زندگی ، میزان فعالیت و رژیم غذایی، داروهای مصرفی و عوارض ناشی از آنها میگردند که این مسئله نیاز به آگاه س ازی را ایجاد می کند. از طرفی موفقیت درمانی بیماران قلبی تا حد زیادی به میزان تبعیت از رفتارهای بهداشتی بستگی دارد تا حدی که اگر بیماران توصیه های درمانی از جمله ترک سیگار را به کار ببندند، بهترین رژیم های درمانی نیز بی ارزش می گردد . بر اساس نتایج برخی از مطالعات تبعیت از توصیه های مراقبتی و درمانی در سالمندان با مشکلات قلبی عروقی چندان رضایت بخش نمی باشد. در ایران برنامه ترخیص کلیه بیماران بستری به روش سنتی در زمان ترخیص انجام می گردد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر ارائه خدمات مراقبتی پس از ترخیص بر مصرف سیگار در بیماران سالمند با مشکلات قلبی عروقی انجام شده است.مواد و روش ها: این پژوهش نیمه تجربی دارای دو گروه مداخله و گروه کنترل با برگزاری پیش آزمون و پس آزمون بود که به منظور بررسی تاثیر برنامه ترخیص بر بستری مجدد بیماران سالمند مبتلا به بیماری قلبی عروقی مراجعه کننده به مرکز آموزشی درمانی حضرت ولی عصر (عج )دانشگاه علوم پزشکی فسا در سال ۱۳۹۸ - ۱۳۹۹ که تحت آنژیوپلاستی قرار گرفته بودند انجام شد. حجم نمونه در این مطالعه بر اساس مطالعات قبلی ۸۰ نفر تعیین شد. روش نمونه گیری در این پژوهش از نوع در دسترس بود. بدین صورت که بیماران سالمند مراجعه کننده به بخش قلب که تحت آنژیوپلاستی قرار گرفته بودند، پس از تکمیل فرم رضایت نامه آگاهانه کتبی بصورت بلوکی در دو گروه مداخله و کنترل قرار داده شدند. برای جمع آوری داده ها در این مطالعه از پرسشنامه تبعیت درمانی موریسکی استفاده گردید. و در زمینه رفتار سیگار کشیدن با مصاحبه اطلاعات جمع آوری و در پرسشنامه درج می شد. پرسشنامه در هنگام بستری بیمار ، یکماه و سه ماه پس از ترخیص برای هر دو گروه تکمیل شد. در این مطالعه برای گروه مداخله خدمات پس از ترخیص به صورت حضوری و تلفنی تا سه ماه پس از ترخیص ارائه شد. ولی گروه کنترل فقط زمان ترخیص از خدمات ترخیص دریافت کردند. فرایند تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزار آماری ۲۲-SPSS در سطح معنیداری ( ۰.۰۵=a) انجام شد. تحلیل داده ها شامل دو بخش آمار توصیفی و استنباطی می باشد.یافته ها: از بین ۸۰ بیمار شرکت کننده در این مطالعه با توجه به ریزش در گروه ها در نهایت ۳۵ نفر در هر گروه قرار گرفتند. بیشتر افراد مورد پژوهش را مردان (۷۵/۷ ٪)، متاهل( ۹۲/۹ /) با سطح تحصیلات زیر دیپلم (۳/ ۴۴ ) و شغل آزاد( ۳۸/۶ ٪) تشکیل میدهند. ۵۳، نفراز (۷۵/۷ درصد بیماران مرد و ۱۷ نفر (۲۴/۳درصد) زن بودند. آزمون کولموگروف اسمیرونوف نشان داد که دو گروه از لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی (سن، جنس، تاهل و سطح تحصیلات و بیماری زمینه ای) تفاوت آماری معنا داری ندارند. میانگین و انحراف معیار سن بیماران در گروه کنترل ۱۰ ± ۶۲/۰۸ و در گروه مداخله۱۲/۰۵ ± ۰۸/ ۵۹ بود. آزمون کولموگروف اسمیرونوف نشان داد که دو گروه از لحاظ متغیرهای جمعیت شناختی (سن، جنس، تاهل و سطح تحصیلات و بیماری زمینه ای) تفاوت آماری معنا داری ندارند. میانگین مصرف سیگار در گروه مداخله ۳۴٫۳ و در گروه کنترل ۳۱/۴ بود. بر اساس نتایج بین مصرف سیگار و نیز نمره تبعیت از درمان در دو گروه قبل از مداخله با انجام آزمون تی مستقل اختلاف معنی داری مشاهده نشد) P=۰.۷۹ و P=۰.۸۴ (. بر اساس آزمون تی تست میانگین نمره تبعیت از درمان بعد از اجرای برنامه آموزشی در گروه مداخله نسبت به گروه کنترل از نظر آماری تفاوت معنا داری را نشان می دهد) p< ۰.۰۰۱ (. همچنین در خصوص رفتار سیگار کشیدن مقایسه دو گروه کنترل و مداخله در این مطالعه نشان می دهد، میزان ترک سیگار در گروه مداخله ۲۰ درصد ) ۷ نفر( بوده است در حالیکه در گروه کنترل هیچ ترک سیگاری مشاهده نشد. آزمون تی مستقل تفاوت معنا داری، بین دو گروه از نظر رفتار ترک سیگار نشان می دهد) ۰۰۶ /۰=P به عبارتی دیگر برنامه ترخیص برمیزان ترک سیگار درگروه مداخله تاثیرگذار بوده است نتیجه گیری: بر اساس نتایج ارائه خدمات مراقبتی پس از ترخیص در سالمندان با مشکلات قلبی عروقی بر تبعیت انها از درمان و اتخاذ رفتارهای بهداشتی مانند ترک سیگار موثر است . بنابراین برنامه پس از ترخیص می تواند باعث کاهش عوارض جانبی بیماران با مشکلات قلبی می گردد.

کلیدواژه ها:

سالمند ، برنامه ترخیص ، سیگار کشیدن ، آنژیوپلاستی عروق کرونر