حسن مقدم نیا - دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، تهران ایران

زیست شناسی سامانهای که یک رشته بین رشته ای و با محوریت زیست شناسی است که بر تعاملات پیچیده میان سیستم های بیولوژیک متمرکز است. این علم تجربی را که از آن به عنوان یک رویکرد یاد می شود می توان چنین تعریف کرد: درک رفتار سیستم های بیولوژیک با استفاده از مدل سازی محاسباتی داده بنیان و مبتنی بر هوش مصنوعی (داده کاوی)که بر اساس کشف روابط میان موجودیتها و اجزا تشکیل دهنده یک سیستم بیولوژیک انجام میشود. زیست شناسی سامانهای دستاوردهای ارزشمندی را در حوزه پزشکی ارائه نموده است و انتظار میرود تحول عمیقی را در حوزه بهداشت در آینده نه چندان دور ایجاد نماید. این رویکرد، عامل تعدادی از مهمترین دستاوردهای حوزه پزشکی در دو دهه اخیر بوده و باعث به وجود آمدن مفاهیمی مانند پزشکی دقیق (Precision medicine) و سایبرنتیک پزشکی شده است. در واقع این مفاهیم را میتوان کاربرد رویکرد زیست شناسی سامانهای در پزشکی که به Systems Medicine مصطلح است دانست. پزشکی دقیق زیست شناسی سامانه ای به طور فعال در حال تبدیل زمینه مراقبت های بهداشتی نوین از تشخیص و درمان بیماری مبتنی بر علائم به پزشکی دقیق است که در آن بیماران بر اساس خصوصیات فردی خود درمان میشوند. پزشکی دقیق که بطور رایج از آن به عنوان پزشکی شخصی سازی شده نیز یاد می شود، یکی از امیدبخش ترین رویکردها برای مقابله با بیماری هایی است که تاکنون اثر درمان ها ی موثر را از بین برده است. سرطان ، بیماریهای عصبی و بیماریهای نادر ژنتیکی عوارض فراوانی برکل افراد، خانواده ها و جوامع دارد. بسیاری از ذینفعان به منظور توصیف استفاده از داده ها و ژنومیکس و مناسب کردن درمان ها برای گروه های خاص ترجیح داده اند که از اصطلاح "پزشکی دقیق بجای " پزشکی شخصی سازی شده" استفاده کنند. سایبرنتیک پزشکی سایبرنتیک پزشکی علم بررسی توصیفات کمی داینامیک های زیست شناختی است. این علم به مطالعه شبکه علل در زیست شناسی انسانی، تصمیم گیری پزشکی، و ساختار پردازش داده ها در موجودات زنده می پردازد. سایبرنتیک زیستی نقشی مهم در زیست شناسی سامانهای دارد و نقش خود را از طریق بررسی انسجام سطوح مختلف اطلاعات برای درک چگونگی اعمال سیستمهای زیستی ایفا میکند.