بهنام برومند فومنی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت، ایران
سمیه ویسی - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
حسین جوان بخت - گروه زیست شناسی، دانشکده علوم پایه، دانشگاه گیلان، رشت، ایران

بخش عمده ای از چرخه زندگی دوزیستان در مردابها، جویبارها یا حوضچه های موقتی سپری می شود که اغلب در ارتباط با زمینهای کشاورزی هستند که به آنها کودهای شیمیایی وارد میشود. بنابراین دوزیستان بی دم ساکن چنین محیطهای ممکن است تحت تاثیر سمیت این کودها قرار بگیرند. اوره از جمله کود شیمیایی پرمصرف در زمینهای کشاورزی ا ست اما در زمینه تاثیر آن بر تکوین و بقای دوزیستان اطلاعات اندکی دردسترس است. بدین منظور جهت بررسی اثر کود شیمیایی اوره بر تخم های قورباغه مردابی (Pelophylax sp.) که در شمال و شمال شرق ایران پراکنش دارد، نرخ بقاء، زمان تفریخ و درصد تفریخ در طی دوره ی جنینی (گاسنر (۲۵ مورد بررسی قرار گرفت. در این مطالعه ۷۲۰ تخم قورباغه مردابی با تراکم ۲۰ و حجم آب ۱۵۰۰ میلی لیتر در هر ظرف، در سه تکرار در غلظت های ۰ (شاهد)، ۵۰، ۱۰۰، ۱۵۰، ۲۰۰، ۳۰۰، ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰، ۱۵۰۰، ۲۰۰۰، ۳۰۰۰ میلی گرم/لیتر، با متوسط دمای ۲۴ درجه سانتیگراد، به مدت ۲۴ روز مورد آزمایش قرار گرفت. تخمهای شاهد و غلظتهای ۵۰ تا ۵۰۰، پس از ۶ روز شروع به تفریخ کردند. در صد تفریخ در غلظتهای بالاتر از ۵۰۰، صفر، اما در شاهد و غلظتهای ۵۰ تا ۳۰۰، ۱۰۰% و در غلظت ۵۰۰، ۱۱/۶۶%±۲۰/۲۰ ثبت شد. نرخ بقاء ۷۲ ساعت پساز اتمام دوره ی تفریخ (طول دوره ی تفریخ ۱۰ روز) در شاهد و غلظتهای ۵۰ تا ۱۵۰، ۱۰۰%، در غلظت ۲۰۰، ۹۶/۶۶%±۲/۸۸، در غلظت ۳۰۰، ۷۰/۳۳%±۲۲/۹۱ و در غلظت ۵۰۰، ۱/۶۶%±۲/۸۸ ثبت شد. نرخ بقاء در پایان روز ۲۴ در شاهد، غلظتهای ۵۰، ۱۰۰ ، ۱۵۰، ۲۰۰، ۳۰۰ و ۵۰۰ به ترتیب ۱۰۰%، ۱۰۰%، ۹۵%±۵/۰۰، ۹۰%±۵/۰۰، ۹۱/۶۶%±۵/۷۷، ۶۱/۶۶ %± ۱۴/۴۳ و %۰ ثبت شد. باتوجه به نتایج، غلظتهای بالاتر از ۳۰۰ میلی گرم/لیتر از کود شیمیایی اوره به شدت بقاء تخمهای قورباغه مردابی را تحت تاثیر قرار میدهد. بنابراین، توجه به این اثرات باتوجه به تهدیدات احتمالی برای وضعیت حفاظتی بسیاری از گونه های دوزیستان حائز اهمیت است.

کاهش جهانی دوزیستان، بیدمان، دوره جنینی