ارزیابی محیط زیستی پناهگاه حیات وحش امیر کلایه با استفاده از مدل تحلیل مدیریتی SWOT بر مبنای برنامه مدیریت جامع زیست بومی

ارزیابی محیط زیستی اکوسیستمها به منظور درک وضعیت، توسعه راهبردهای مناسب مدیریت محیط زیست، پایش و ارزیابی آنها امری ضروری است. هدف این پژوهش ارزیابی جامع توانمندیها و تنگناهای تالاب امیرکلایه بر اساس نتایج حاصل از تدوین برنامه مشارکتی برنامه مدیریت جامع زیست بومی تالاب امیرکلایه در راستای حفاظت و مدیریت بهینه آن با استفاده از مدل SWOT بود. در این پژوهش نقاط قوت و ضعف و نیز فرصتها و تهدیداتی که تالاب با آنها مواجه است و یا درآینده با آنها مواجه خواهد شد، شناسایی و رتبه بندی شده تا جهت تدوین دقیقتر راهبردهای مدیریت جامع زیست بومی بکار گرفته شوند. عوامل درونی شامل مولفه های قوت و ضعف وعوامل بیرونی شامل مولفه های فرصت و تهدید محیط پیرامون بود. برای تشکیل ماتریس، ابتدا مولفه های هریک از عوامل درونی و بیرونی از برنامه مدیریت زیست بومی استخراج و سپس به آنها وزن داده شد. نمره نهایی تعیین و مولفه های با بیشترین نمره ارزشیابی، تعیین شدند. نتایج نشان داد که زیستگاه غنی، تنوع گونه ای بالا، قابلیت پرنده نگری و تامین آب اراضی کشاورزی مولفه های اصلی قوت، آلودگی تالاب به کود و سموم کشاورزی، شکار و صید، تصرف اراضی و تغییرکاربری، تداخل طرح هادی دو روستا با محدوده پناهگاه و پایین بودن سطح درآمد مردم محلی از مولفه های اصلی ضعف، بین المللی بودن و جذب سرمایه های خارجی، قوانین و برنامه مدیریت زیست بومی و حقابه زیست محیطی مولفه های اصلی فرصت و در نهایت عدم اجرای برنامه مدیریت جامع و تامین حقابه زیست محیطی، تغذیهگرایی، رشد گیاهان تالاب و کاهش پهنه آبی تالاب و بخشینگری (عدم تعامل سازمانهای ذینفع و جامعه محلی) مولفه های اصلی تهدید تالاب امیرکلایه به شمار میروند. همچنین بررسی مجموع امتیازات ماتریسهای ارزیابی عوامل داخلی و خارجی نشان داد که امتیاز عوامل درونی برابر ۳/۳۱ و عوامل بیرونی ۲/۹۸ است که بیانگر الویت قرارگیری راهبردهای تهاجمی در اجرای برنامه مدیریت زیستبومی تالاب امیرکلایه است.

کلیدواژه ها:

برنامه مدیریت ، تالاب امیر کلایه ، مدل تحلیل مدیریتی SWOT