شبنم عباسی - مدرس زیست شناسی دانشگاه فرهنگیان، مرکز آموزش عالی شهید رجائی، اصفهان
مژگان حبیبی - دانشجوی دبیری زیست شناسی دانشگاه فرهنگیان، مرکز آموزش عالی شهید رجائی، اصفهان

از گذشته تا کنون، گیاهان به ویژه گیاهان دارویی در بسیاری از کارها من جمله تهیه دارو و درمان بیماری ها نقش بسیار مهمی را ایفا کرده اند. شهرستان اقلید منطقه ای کوهستانی است که در جنوب ایران (شمال غربی استان فارس) واقع شده است. با توجه به شرایط آب و هوایی متنوع این شهرستان، در این مطالعه گیاهان دارویی مورد استفاده جهت کاربرد در طب مدرن بررسی شده است. بدین منظور نمونه های گیاهان دارویی شهرستان اقلید طی سه فصل بهار،تابستان و پاییز ۱۳۸۹-۱۳۹۹جمع آوری شدند. نمونه ها با استفاده از منابع معتبر گیاه شناسی نظیر کتاب های فلور فارسی ایران و فلورا ایرانیکا شناسایی شدند. سپس پرسشنامه هایی شامل اطلاعات مربوط به سن و سواد افراد، نام علمی و محلی گیاهان، نوع اندام های مصرفی مورد استفاده، خواص دارویی گیاهان مورد استفاده و همچنین طریقه مصرف آن ها تهیه شد و توسط افراد بومی بخش مرکزی شهرستان اقلید تکمیل گردید. در این مطالعه تعداد ۱۳۳ گونه از گیاهان دارویی متعلق به ۳۸ خانواده و۱۰۶ جنس شناسایی شده است. خانواده Asteraceae از بیشترین پراکنش در منطقه برخوردار بود. دو گیاه Descurainia Sophia (L.) Webb ex Prantl (خاکشیر) و Carum carvi L. (زیره سیاه) به ترتیب از بیشترین و کم ترین کاربرد دارویی برخوردار بودند. بیشترین کاربرد گیاهان دارویی مورد استفاده توسط مردم اقلید به ترتیب در درمان اختلالات گوارشی، ناراحتی های ادراری-تناسلی، درمان درد و اختلالات تنفسی می باشد. بیشترین اندام مصرفی گیاهان مورد استفاده، برگ و بیشترین نحوه مصرف این گیاهان به صورت جوشانده است. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه، گیاهان دارویی شهرستان اقلید جهت دستیابی به داروهای معقول گیاهی میتوانند حائز اهمیت باشند. کشور ایران به دلیل برخوردار بودن از شرایط متنوع جغرافیایی و پوشش گیاهی غنی، توانایی گسترش علم اتنوبوتانی و استفاده از گیاهان دارویی را برای علم پزشکی دارد.

گیاهان دارویی، پوشش گیاهی، خواص دارویی، طریقه مصرف، رشته کوه زاگرس