فاطمه ربیع زاده - دانشگاه خواهران سمنان(فرزانگان)، سمنان، ایران
پگاه اسکندرپور - دانشگاه خواهران سمنان(فرزانگان)، سمنان، ایران

یکی از سرده های بزرگ خانواده Brasicaceae، جنس Alyssum یا قدومه با ۱۹۵ گونه است. ایران خاستگاه ژنتیکی سرده Alyssum که چهار گونه بومی A. lepidotum، A. homolocarpum ، A. minus، A .maritimum در ایران رویش می یابد. زیستگاه گیاه قدومه اغلب مناطق بیابانی و گرم و خشک استان سمنان و استان شیراز است. این گیاه در طب سنتی به دو نام قدومه محلی((A. minus که رویشگاه آن استان سمنان و قدومه شیرازی((A. homolocarpum که رویشگاه آن استان فارس است، شناخته می شود. بذر گیاه قدومه محلی اغلب تیره تر از بذر قدومه شیرازی بوده و تقریبا قهوه ای رنگ است. ویژگی های سیستماتیکی و مورفولوژیکی و اثرات زیست محیطی گونه A. minus در این مقاله مورد بررسی قرار گرفت. فرم رویشی این گونه علفی، یکساله، دارای برگ های ساده و متناوب است. گلاذین آن به صورت خوشه و دارای گل های دو جنسی با تخمدان فوقانی است. گونه A minus دارای برگ های کوچک بوده و تمامی بخش های گیاه پوشیده از کرک های ستاره ای شکل است. خواص درمانی این گیاه در درمان هاری، کاهش درد، کاهش خلط سینه، کاهش ورم پستان و گوش است و معمولا از موسیلاژ دانه ی آن به صورت خیساندن در آب استفاده می شودکه از دیرباز مورد توجه اتنوبوتانی مردم سمنان بوده است. ترکیبات شیمیایی مختلفی در گونه A. minus یافت شد که مهم ترین آنها سس کوئی ترپن ها، مونوترپن ها، آلدهیدها و اسیدهای چرب هستند. برشهای آناتومیکی از اندام های مختلف این گیاه صورت گرفت و به این ترتیب کریستال های متعدد تشکیل شده در اثر جذب مواد معدنی سنگین مانند عنصر نیکل در اندام های ساقه، برگ و ریشه و نیز سیستولیت های فراوانی در سلول های اپیدرمی A. minus مشاهده شد.

سیستماتیک، خواص دارویی، سمنان، کرک، نیکل