حکیمه علومی - گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پشرفته، کرمان، ایران
علی زمانی - گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پشرفته، کرمان، ایران
حسین مظفری - گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پشرفته، کرمان، ایران
محمدجواد آروین - گروه اکولوژی، پژوهشگاه علوم و تکنولوژی پیشرفته و علوم محیطی، دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پشرفته، کرمان، ایران

اثرات تیمار برون زا ملاتونین بر ویژگی های رشدی و بالانس تغذیه ای گیاهچه شاهدانه تحت مقادیر بیشبود فلزات سنگین مس و روی مورد بررسی قرار گرفت. در این بررسی طرح کامل تصادفی با سه تکرار اجرا شد. بذرها در محیط گلدان حاوی خاک شسته شده با اسید کاشته و هرروز با محلول هوگلند به مدت سه هفته آبیاری شد. پس از آن سه سطح سولفات مس (صفر، ۵۰ و ۱۵۰ میکرومولار) و سولفات روی (صفر، ۵۰ و ۱۰۰ میکرومولار) و برهم کنش آنها به مدت دو هفته اعمال شد. در هفته دوم تیمار ملاتونین در دو سطح صفر و ۵۰ میکرومولار در محلول اضافه شد. ویژگی های رشدی و عناصر تغذیه ای گیاهچه مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای Zn ۱۰۰ M و Cu ۵۰ M ۱۵۰ M منجر به کاهش ویژگی های رشدی شامل وزن تر و خشک اندام هوایی و رشد طولی ریشه و اندام هوایی شد. از طرفی بیشبود مس و روی باعث برهم خوردن و اختلال همئوستاز عناصر تغذیه ای شامل مس، روی، پتاسیم، کلسیم، آهن، منیزیم و منگنز شد. این نتایج تایید کننده سمیت غلظت تیمارهای فلزی می باشد. تیمار ملاتونین منجر به بهبود اثرات رشد گیاهچه های تحت تنش مس و روی شد. ملاتونین اثر سیمت مس و روی را بر عناصر تغذیه ای بهبود بخشید. بر اساس نتایج بنظر میرسد ملاتونین می تواند رشد گیاهچه شاهدانه تحت تنش سمیت مس و روی را احتمالا از طریق تنظیم عناصر تغذیه ای بهبود بخشد. هرچند برای رسیدن به نتیجه گیری دقیق، نیاز به مطالعات تکمیلی می باشد.

عناصر تغذیه ای، شاهدانه، فلزات سنگین، ویژگیهای رشدی