مطالعه تاکسونومی و سیتولوژی سرده Phlomis s. str. در ایران

تیره نعناعیان یکی از گروه های بزرگ نهاندانگان در یوآسترید ۱ و راسته لامیالس است که با استفاده از صفات مورفولوژی به آسانی قابل تشخیص است. سردهPhlomis L. یکی از گروه های بزرگ تیره نعناعیان بشمار می آید. سرده Phlomis s. l. به راحتی از سایرجنس های این تیره جدا میشود اما تنوع مورفولوژی قابل توجهی در سطح زیر جنس از خود نشان نمیدهد. از اوایل سال ۱۷۹۴ مونچ تفاوتهای ریخت شناسی را درون این جنس شناسایی کرد که این تاکسون را به دو جنس مجزا Phlomis و Phlomoides تقسیم میکرد. این تقسیم بندی توسط گیاهشناسان بعدی نیز مورد تایید واقع شد و این سطوح تاکسونومی پذیرفته شد. این جنس دامنه پراکنش وسیعی از چین تا اوراسیا و مدیترانه دارد. دو مرکز تنوع یابی برای این جنس شناسایی شده است که جنوب و شرق آناتولی و شمال غرب ایران یکی از این مراکز گونه زایی و تنوعیابی است که در این محدوده همه گونه ها متعلق به جنس Phlomis است. دومین مرکز تنوعیابی آن آسیای میانه از شوروی سابق تا شرق چین است، جایی که همه گونه ها متعلق به جنس Phlomoides هستند. در مطالعه حاضر جهت انجام مطالعات تاکسونومی تمامی منابع از جمله فلور ایران، فلورا ایرانیکا و فلور ترکیه مورد بررسی قرار گرفتند و بذر گونه های مختلف از محیط به منظور مطالعات سیتولوژی و شمارش عدد کروموزومی جمع آوری و تثبیت شدند. تقسیم این جنس به دو گروه مجزا بر اساس صفات متعدد از جمله فرم رویشی (گروه Phlomis شامل گیاهان بوته ای و خشبی است، در حالی که گروه Phlomoides همگی علفی هستند)، صفات برگ، شکل و رنگ جام گل و داده های سیتولوژی قوی صورت گرفت. این دو گروه در عدد کروموزومی نیز متفاوتند. گروه Phlomis عدد کروموزومی ۲n=۲۰ و گروه Phlomoides عدد کروموزومی ۲n=۲۲ دارد. کروموزوم ها در بخش Phlomis نیز بزرگتر از بخش Phlomoides هستند.

کلیدواژه ها:

تاکسونومی ، عدد کروموزومی ، سرده Phlomis ، نعناعیان