فلور دیاتوم های آبریزهای انتخابی از ناحیه مرکزی رشته کوه البرز، شمال ایران

دیاتومها به لحاظ طبقه بندی علمی، بوم شناختی، ژنتیکی و کاربردهای صنعتی از اهمیت ویژه ای برخوردارند و بخش مهمی از پژوهشهای جلبک شناسی جهان را به خود اختصاصی میدهند . بااین حال، در ایران مطالعات زیادی در این زمینه ها صورت نگرفته و در این میان، سهم ناحیه مرکزی رشته کوه البرز بسیار اندک است. در این پژوهش، فلور دیاتومهای بخشهایی از رودخانه جاجرود و برخی آبریزهای کمتر شناخته شده اطراف آن در شمال شرقی تهران (ناحیه (۱ و رودخانه های کردان و هزاربند در شمال غربی تهران (ناحیه (۲ مورد بررسی و مقایسه قرار گرفته است. در هر ناحیه نمونه های پریفیتون جلبکی از ۵ ایستگاه مختلف جمع آوری شده اند. تمامی نمونه ها برای حذف مواد آلی و معدنی و شست وشوی دیواره سیلیسی دیاتومها نخست با آب اکسیژنه %۳۵ داغ و سپس با اسید کلریدریک %۳۲ تیمار شده اند. از مجموع ۱۰ ایستگاه، ۱۳۷ گونه دیاتوم به ثبت رسید که در ۳۹ سرده و ۲۰ تیره جای می گیرند. Navicula، Nitzschia و Gomphonemaپرگونه ترین سرده ها و تیره های Bacillariaceae، Gomphonemataceae و Naviculaceaeپرسردهترین تیره ها بودند. برخی گونه ها در برابر آلودگی، شوری و اسیدیته بالا مقاوم هستند و برخی دیگر از عناصر زیستبومهای کوهستانی و نیمهکوهستانی به شمار میروند. مقایسه داده های این پژوهش با دیگر مطالعات مربوط به ایران، کشورهای همسایه و سایر نقاط اروپا و آمریکای شمالی حاکی از این است که علیرغم شباهت غیرقابل انکار بین نواحی ۱ و ۲ و زیست بومهای مذکور، برخی گونه ها منحصر به نواحی مورد بررسی هستند. همچنین شباهت فلور بدست آمده با مناطق کوهستانی و نیمه کوهستانی اروپا و آمریکای شمالی، بیشتر از کشورهای همسایه قلمداد میشود. گفتنی است در مطالعات آینده، بررسی تعداد بیشتری از آبریزهای این منطقه، در نظر گرفتن ویژگیهای فیزیکوشیمیایی آب، روابط اکولوژیکی دیاتومها، مسیر تکاملی و ژنتیک جمعیت و نیز تطبیق داده های اقلیمی و زمین شناختی با تنوع گونه ای بدست آمده، میتواند قدم بزرگی در راستای دستیابی به دانشی عمیق پیرامون دیاتومهای ایران باشد.

کلیدواژه ها:

رودخانه کردان ، رودخانه هزاربند ، رودخانه جاجرود ، تنوع زیستی ، پریفیتون جلبکی