جایگاه ایران در شبکه تجارت بین المللی گاز طبیعی: کاربرد نظریه گراف

  • سال انتشار: 1400
  • محل انتشار: فصلنامه انرژی ایران، دوره: 24، شماره: 1
  • کد COI اختصاصی: JR_IJENERGY-24-1_001
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 487
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

سحر دشتبان فاروجی

Shahid Beheshti University.

حسن درگاهی

Shahid Beheshti University.

چکیده

رشد فزاینده تقاضای گاز طبیعی و پراکندگی آن در جهان، باعث وابستگی روزافزون کشورهای مصرف­کننده گاز طبیعی به تجارت بین­المللی و افزایش رقابت بین صادرکنندگان گاز طبیعی از نظر حجم و دامنه شده است. از این رو شبکه­ای پیچیده از روابط تجاری بین کشورها ایجاد و تعاملات بین آن­ها گسترش یافته است. هدف این مطالعه تجزیه و تحلیل جایگاه و رتبه کشورها در شبکه تجارت بین­المللی گاز طبیعی با استفاده از نظریه گراف است. در این پژوهش شبکه تجارت بین­المللی گاز طبیعی در سال ۲۰۱۸ به تفکیک دو کد HS  مورد بررسی قرار گرفته است. وجه تمایز این مقاله این است که تمامی کشورها در شبکه تجارت بین­الملل گاز طبیعی در نظر گرفته شده­اند. تحلیل شبکه براساس شاخص­های مختلف نشان می­دهد که به رغم این که ایران دومین کشور دارنده منابع گاز طبیعی جهان است و موقعیت ویژه­ای نیز در ترانزیت گاز طبیعی داراست ولی بازیگر مهمی در شبکه تجارت بین­المللی گاز طبیعی نیست. علاوه بر این، با توجه به شاخص مرکزیت نزدیکی، کشورهای سنگاپور، انگلستان و ایتالیا بیش­ترین میزان شاخص مرکزیت نزدیکی را به خود اختصاص داده­اند و در نتیجه در ایجاد رابطه تجاری با دیگر کشورها در شبکه موفق­تر عمل کرده­اند. با اینکه کشورهایی مانند نروژ و روسیه جزء بزرگ­ترین صادرکنندگان گاز طبیعی هستند، اما مرکزیت میانی کمتری دارند. بنابراین معیارهای دیگری مانند داشتن ارتباطات تجاری متنوع، در شبکه تجارت گاز طبیعی تعیین­کننده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که در شبکه تجارت گاز طبیعی مایع، چگالی شبکه نسبتا بیش­تر از چگالی شبکه تجارت از طریق خط لوله است زیرا زیرساخت­های خط لوله تحت محدودیت­های جغرافیایی، روابط دیپلماتیک و عوامل سیاسی قرار دارد در حالی که تجارت گاز طبیعی مایع دارای انعطاف­پذیری نسبتا بیش­تری است. با افزایش تقاضا و منابع متمرکز عرضه در تجارت بین­المللی گاز طبیعی در آینده، گاز طبیعی مایع احتمالا به مهم­ترین شکل تجارت گاز طبیعی تبدیل خواهد شد.

کلیدواژه ها

Natural Gas, Network Theory, International Trade., گاز طبیعی, نظریه شبکه, تجارت بین الملل

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.