تاثیر خشکسالی اقلیمی بر شوری خاک سطحی در دشت کاشان

شور شدن خاک از جمله عوامل اصلی تخریب خاک به شمار می رود. طبیعتا کاهش بارندگی و افزایش تنش ناشی از خشک سالی، افزایش شوری خاک را در پی خواهد داشت. به منظور بررسی نقش خشک سالی در تشدید شوری خاک در دشت کاشان، دوره های خشک سالی توسط شاخص بارش استاندارد شده ((SPI، در شش بازه زمانی در دوره آماری ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ بررسی شد. نتایج بررسی این شاخص حاکی از این بود که سال های ۲۰۰۰، ۲۰۰۸، ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ به عنوان سال مرجع با حداکثر شدت خشک سالی بوده است. تغییرات شوری در سال های مرجع با استفاده از شاخص شوری خاک (SI) حاصل از تصاویر ماهواره ای، سنجنده ETM+ از طریق نرم افزار  ENVI(نسخه ۷.۴) بررسی شد. در پژوهش حاضر، نقشه واقعیت زمینی با روش نمونه برداری میدانی، مطالعات آزمایشگاهی و میان یابی در نرم­افزار  ArcGIS (نسخه ۱.۴.۱۰) به­دست آمد. مناسب ترین روش میان یابی برای سال های با شدت خشک سالی بیش تر طبق میانگین کم ترین مربعات خطا (RMSE) ارائه و روش وزن دهی معکوس فاصله (IDW) انتخاب شد. نتایج نشان داد که میان مقادیر شوری واقعی و میان یابی شده ارتباط معنا­داری در سطح یک درصد با ضریب همبستگی ۹۶/۰ برقرار است. این موضوع بیان می کند مدل حاصل شده تخمین گر مناسبی جهت برآورد شوری خاک است. هم چنین نتایج نشان­دهنده وجود همبستگی معنادار در سطح یک درصد بین خشک سالی و شوری خاک  (EC)با استفاده از روش اسپیرمن بود. نتایج نشان گر این امر بود که افزایش خشک سالی، افزایش شوری را در پی خواهد داشت، اگرچه این یک اصل نیست و در سال آماری ۲۰۱۶ این همبستگی معکوس به دست آمد و شاید به این علت است که اثر خشک سالی بر منابع آب و خاک با تاخیر بروز خواهد داد. بنابراین، لازم است در سیاست گذاری در جهت به کارگیری مدیریت ریسک خشک سالی به این موضوع توجه شود و از طریق توجه به این امر سبب کاهش اثرات خشک سالی شد.

کلیدواژه ها:

خاک های شور ، دوره های خشک و مرطوب ، سنجش از دور ، مدیریت آب و خاک ، مناطق خشک