معناکاوی فمنیستی داستان کودکانه «خط سیاه تنها» از منظر گفتمان انقلاب زبان شاعرانه

در تقابل با لکان که زبان را صرفا از طریق «نام پدر» در فرایند سوبژکتیویته دخیل می کرد، کریستوا علاوه بر وجه پدرانه، وجه مادرانه زبان را نیز در این فرایند تکوینی ملحوظ می دارد. وجه پدرانه را «نمادین» و وجه مادرانه را «نشانه ای» می خواند. «معناکاوی» روشی مرکب از نشانه شناسی و روانکاوی است برای مطالعه فرایند سوبژکتیویته سوژه دوپاره ای که برساخته دو وجه ناهمگون نشانه ای و نمادین زبان است. کریستوا قدرت و زبان را در هم تنیده و وجه نمادین زبان را سرکوب گر وجه نشانه ای می داند، لذا با تاکیدبر وجه نشانه ای زبان راه سرکوب ستیزی را توجه به «گفتمان شاعرانه زبان» می انگارد. برخلاف رویکردهای «تن بیگانه» و «آلوده انگاری» که با تمرکز بر «ترک کورا» صرفا به افشای گفتمان سرکوبگر مردسالارانه می پردازند، «انقلاب زبان شاعرانه» با تمرکز بر «بازگشت به کورا»، در پی ارائه راهی برای سرکوب زدایی است. پژوهش پیش رو برای نخستین بار از رویکرد مذکور برای خوانش متن استفاده می کند. این مقاله با روش تحلیلی توصیفی، در پی پاسخ به چگونگی تحقق آرمان شهر در سایه تعامل امر نشانه ای زنانه و نمادین مردانه در متن «خط سیاه تنها» است. نتیجه پژوهش، رد نظریه جدایی طلب فمنیسم رادیکال و تایید آرای کریستوا است مبنی بر اینکه زنان به عنوان حاملان بیشینه وجه نشانه ای می توانند، با انقلاب زبان شاعرانه، در وجه نمادین مردانه حضور یابند.

کلیدواژه ها:

انقلاب زبان شاعرانه ، سوبژکتیویته ، داستان کودک ، کریستوا ، نشانه شناسی ، نقد فمنیسیتی