شناسایی زمینه های متنوع سازی صادرات محصولات صنعتی : کاربردرویکرد پیچیدگی اقتصادی و فضای محصول
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: فصلنامه پژوهش های اقتصاد صنعتی، دوره: 4، شماره: 12
- کد COI اختصاصی: JR_INDECO-4-12_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 329
نویسندگان
استادیار موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی
چکیده
صنایع شیمیایی و پتروشیمی در زمره صنایع با پیچیدگی بالا و بخش مهمی از زنجیره ارزش جهانی می باشند. این صنعت (با کد آیسیک ۲۴)، ۷/۱۱ درصد از تولید و ۷/۲۴ درصد از صادرات صنایع کارخانه ای جهان را به خود اختصاص داده است. علیرغم وجود منابع غنی نفت و گاز، ایران با متوسط تولید ۳۱/۸ میلیارد دلار طی دوره ۲۰۱۶ – ۲۰۱۴، در رتبه ۲۲ ام تولیدکنندگان جهانی قرار دارد. هرچند حدود ۳۳ درصد از تولیدات صنعت شیمایی و پتروشیمی ایران صادر شده است، به دلیل عدم توجه به متنوع سازی تولید و صرفا تمرکز بر صادرات تعداد اندکی محصول ، اثرگذاری این صنعت بر رشد اقتصادی ناچیز بوده است. در این مقاله به منظور تعیین زمینه های متنوع سازی صادرات در صنایع شیمایی و پتروشیمی ایران از دو رویکرد "پیچیدگی اقتصادی" و " فضای محصول" استفاده شد. برای تعیین گروه های کالایی با اولویت بالا برای صاردارت از پنج شاخص استفاده شد که عبارتند از " پیچیدگی محصول"، "منفعت فرصت" ، "چگالی" ، "ارزش تقاضای جهانی محصول (میزان واردات)" و "رشد تقاضای جهانی" . نتایج دلالت برآن داشت که در سطح طبقه بندی چهار رقمی HS، علی رغم قابلیت ها و توانمندی های موجود ، صنعت پتروشیمی ایران بر تولید محصولات کمتر پیچیده متمرکز بوده است. بر اساس اندازه شاخص های فوق الذکر از میان ۱۹۴ گروه کالایی این صنعت، تولید ۶۰ گروه کالایی در صنعت پتروشیمی ایران دارای اولویت است. در حال حاضر صنعت پتروشیمایی ایران تنها در ۱۳ گروه کالایی از ۶۰ گروه فوق الذکر از مزیت نسبی صادراتی برخوردار است. با اتکا به قابلیت های موجود پیشنهاد می شود ضمن تداوم حمایت از تولید و صادرات این کالاها، برنامه ریزی لازم برای سرمایه گذاری در توسعه تولید و صادرات سایر گروه های کالایی (۴۷ گروه دیگر) نیز در دستور کار قرار گیرد.کلیدواژه ها
متنوع سازی صادرات, پیچیدگی اقتصادی, فضای محصول, صنایع شیمیاییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.