برآورد فرسایش و تولید رسوب با استفاده از مدل MPSIAC در حوزه آبخیز شهرچای ارومیه

هرساله مقدار زیادی خاک از سطح حوزه های آبخیز بوسیله نزولات آسمانی شسته شده و از سمت دامنه ها به قسمتخروجی حوضه منتقل می شود. حال با توجه به این که اگر قسمت خروجی حوضه منتهی به سد آبی شود بخش عظیمیاز این رسوبات در پشت سدها تهنشین می گردد که این خود باعث کاهش میزان آبگیری سد و در نتیجه منجر بهکاهش کارایی سد می شود. اطلاعات از وضعیت رسوب دهی در آبخیزهای کوچک به دلیل فقدان ایستگاه های اندازه گیریبسیار کم است. در این مناطق به دلیل وسعت کم و تعداد زیاد آبخیزها، تاسیس ایستگاه های رسوب سنجی با پراکنشمناسب توجیه ندارد. از طرفی دیگر برداشت نمونه ها به مقدار کافی و اندازه گیری مستقیم رسوب، کاری دشوار و پرهزینهبوده و معمولا در رودخانه های بزرگ با جریان دائمی انجام می شود. در آبخیزهای فاقد آمار و اطلاعات رسوب، به اجباروضعیت رسوب دهی و فرسایش خاک با استفاده از مدل های تجربی انجام می گیرد. از بین مدل های تجربی مدل MPSIACدر حوضه مورد مطالعه مورد استفاده قرار گرفته است. در این تحقیق با تقسیم بندی حوزه و امتیازدهی به عوامل ۹ گانه،درجه رسوب دهی حوزه تعیین و درنهایت مقدار فرسایش و رسوب زیرحوضه ها برآورد شده است. نتایج نشان می دهدکه میزان رسوب تولید شده و رسوب ویژه در کلاس (IV) و شدت رسوب دهی درحد زیاد قرار می گیرد. در نهایت طبقنتایج به دست آمده، با اعمال اقدامات آبخیزداری از خسارات وارد شده به سد می توان جلوگیری نمود.

کلیدواژه ها:

مدل MPSIAC ، فرسایش ، تولید رسوب ، حوضه آبخیز