غلامعلی رشید - دانشیار دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردیی
پیمان جعفری طهرانی - دانشجوی دکتری آینده پژوهی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
حبیب الله سیاری - استاد دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
علیرضا فرشچی - دکتری مدیریت راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

یکی از ملزومات دستیابی به اقتدار دریایی، اتخاذ راهبردی مبتنی بر استمرار حضور در آب های دوردست است که لازمه آن تدوین الگویی راهبردی است که تامین کننده نیاز به حضور دوردست ناوگروه های اعزامی از طریق ایجاد پایگاه دریایی در یکی از کشورهای حاشیه غربی اقیانوس هند باشد. در این مقاله جهت تحقق این هدف، در ابتدا به اهمیت اقیانوس هند پرداخته و در ادامه تجربه های دیگر کشورها اعم از کشورهای فرامنطقه ای و منطقه ای در ایجاد پایگاه در غرب اقیانوس هند مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی- توسعه ای و روش آن موردی- زمینه ای است. قلمرو زمانی پژوهش تا افق ۱۴۱۴ و قلمرو مکانی آن غرب اقیانوس هند و قلمرو موضوعی نیز حوزه قدرت دریایی را دربر می گیرد. جامعه آماری تحقیق ۴۹ نفر است و برای گرد آوری اطلاعات از روش های کتابخانه ای و پیمایشی استفاده شده است. ابزارهای گردآوری اطلاعات شامل مقاله ها، اسناد و مدارک سازمان ها و وبگاه های اینترنتی دانشگاهی، مصاحبه و پرسشنامه بسته است. در تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS جهت تحلیل کمی و SmartPLS جهت تحلیل عاملی استفاده شده که از نتیجه به دست آمده، محقق توانسته ضمن تبیین عوامل و ویژگی های راهبردی موثر در ایجاد پایگاه های دریایی برون مرزی، موانع و چالش های ایجاد پایگاه دریایی را شناسایی نموده و در نهایت به هشت بعد اثرگذار در ایجاد پایگاه دریایی دست یافته و برای هرکدام از ابعاد نیز تعدادی مولفه متناظر را شناسایی کند، که فارغ از اینکه کشور ایجادکننده پایگاه و کشور مقصد چه کشورهایی باشند، ابعاد و مولفه های دارای اهمیت برای ارائه الگوی مفهومی ایجاد پایگاه به شمار می روند.

غرب اقیانوس هند, پایگاه های دریایی, قدرت های دریایی منطقه ای و فرامنطقه ای, ابعاد و مولفه های ایجاد پایگاه دریایی, الگوی راهبردی