تضمین نحوی در افعال لازم و متعدی و اعتبار سنجی این افعال در تفاسیر «التبیان، الجامع لعلوم القرآن و المیزان» (بررسی موردی)

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوفصلنامه پژوهش های تفسیر تطبیقی، دوره: 6، شماره: 12
  • کد COI اختصاصی: JR_PTT-6-12_009
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 216
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

محمد ابراهیم خلیفه شوشتری

استاد و عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی

اعظم صادقی

دانشجوی مقطع دکترا زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی

چکیده

تاریخ دریافت: ۱۲/۰۲/۱۳۹۹   |   تاریخ پذیرش: ۳۱/۰۶/۱۳۹۹ علم نحو به عنوان علم خاص و پدیده تضمین نحوی به عنوان قائده فرعی در راستای درک و تفسیر صحیح قرآن شکل گرفته و پژوهشگران و دانشمندان علم نحو در آثار خود به نقش و کارکرد تضمین نحوی و فوائد آن پرداخته اند. یکی از فوائد و کارکردهای تضمین نحوی، تغییر افعال لازم به افعال یک مفعولی یا بیشتر، و افعال متعدی یک مفعولی به افعال دو مفعولی است. در این مقاله ضمن معناشناسی تضمین نحوی و معرفی پژوهش های صورت گرفته در این زمینه، به بررسی تطبیقی این پدیده ادبی در قالب افعال لازم و متعدی در سه تفسیر «التبیان فی تفسیر القرآن»، «الجامع لاحکام القرآن» و «المیزان» می پردازیم. دست یافته های قابل توجهی را در این پژوهش می توان مشاهده کرد؛ ازجمله آنکه یکی از فوائد مهم تضمین نحوی تغییر افعال لازم به متعدی یک مفعولی یا بیشتر و تغییر افعال متعدی یک مفعولی به دو مفعولی است که در تعلیل نحوی و ایجاز بلاغی اغراض آن دیده می شود؛ و دیگر اینکه نحویان در آشنایی با تضمین نحوی بر مفسران مقدم هستند و تلقی این سه مفسر شیخ طوسی، قرطبی و علامه طباطبائی از تضمین نحوی با نحویان یکی است. شیخ طوسی و قرطبی در تفسیر آیات متضمن از اصطلاح تضمین استفاده نکرده اند و از واژه های جایگزین مانند «بمنزله»، «ای» و «معناه» مدد گرفته اند ولی علامه طباطبائی از اصطلاح «تضمین» استفاده کرده است. © خلیفه شوشتری، م.الف؛ صادقی، الف. (۱۴۰۰). تضمین نحوی در افعال لازم و متعدی و اعتبار سنجی این افعال در تفاسیر، دوفصل نامه پژوهش های تفسیر تطبیقی. ۶ (۱۲)، ۲۳۴-۲۱۱.  Doi: ۱۰.۲۲۰۹۱/PTT.۲۰۲۰.۴۴۴۶.۱۵۷۴

کلیدواژه ها

تضمین نحوی, آیات قرآن, مفاهیم, افعال لازم و متعدی, تفسیر

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.