رضا سپهوند - استاد گروه مدیریت بازرگانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران
عبداله ساعدی - دکتری مدیریت منابع انسانی، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

هدف و مقدمه: در دنیای پیچیده کنونی یکی از عناصر اصلی جهت مصون ماندن از رقابت های سهمگین و تغییرات گسترده این است که سازمان بداند چگونه و چه موقع از اطلاعات استفاده کند. نیاز به اطلاعات به هنگام، موثق و ساختار اطلاعاتی قدرتمند، واقعیتی انکارناپذیر برای هر سازمان و نهادی محسوب می شود و اهرمی ارزشمند برای اخذ راهبردهای دقیق و صحیح است. قرن اخیر که هر روز آن، شاهد حوادث و تحولات جدیدی هستیم و اندیشمندان لقب «عصر آشوب» را برای آن در نظر گرفته اند؛ خود گواه محکمی است از نیاز بشر و سازمان ها برای پیشگیری یا مقابله با آشوب است. امروزه از سرمایه اطلاعاتی به عنوان اطلاعات استراتژیک یاد می­کنند چرا که می­تواند یک سازمان را به سمت نوآوری، افزایش بهره­وری و تولید ارزش برای مشتریان هدایت کند و یک مزیت رقابتی مطرح گردد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل اثر سرمایه اطلاعاتی در بهبود عملکرد کسب وکارهای نوپا با نقش میانجی فرصت­شناسی منابع انسانی انجام پذیرفت.روش شناسی: این مطالعه از نظر هدف، کاربردی و از لحاظ روش و ماهیت جزء تحقیقات توصیفی- پیمایشی است. در این پژوهش برای سنجش متغیرها از پرسشنامه استاندارد بهره گرفته شد. بدین شکل که برای سنجش متغیر سرمایه اطلاعاتی از پرسشنامه وو و هو (۲۰۱۲)، از پرسشنامه هرسی و همکاران (۲۰۰۸) برای سنجش متغیر بهبود عملکرد کسب و کارهای نوپا استفاده شده است. به علاوه برای سنجش متغیر فرصت­شناسی منابع انسانی از پرسشنامه هیلز و همکاران (۱۹۹۷) و لی و همکاران (۲۰۱۵) بهره گرفته شد. برای سنجش روایی ابزار گردآوری اطلاعات از روش روایی صوری با استفاده از نظر اساتید آشنا با موضوع و ارزیابی از طریق روایی سازه پرسشنامه با دو معیار روایی همگرا و روایی واگرا استفاده شد که براساس آنها روایی پرسشنامه تایید گردید. برای پایایی پرسشنامه از آلفای کرونباخ که همبستگی درونی گویه را نشان می­دهد و همچنین معیار دیگری که پایایی ترکیبی (برای تعیین پایایی سازه­ها) گفته می­شود؛ برای سنجش بهتر پایایی استفاده گردید. برای پایایی هر دوی این معیارها میزان بالای ۷/۰ مناسب ذکر شده است. همچنین جهت بررسی اعتبار درونی متغیرهای تحقیق از شاخص (AVE) به عنوان شاخص روایی همگرا استفاده شد. لازم به ذکر است که اگر AVE ≥ ۰/۵ باشد، میزان مطلوب بودن آن را گزارش می­کند. در ارتباط با جامعه آماری باید گفت که جامعه آماری پژوهش حاضر کسب و کارهای نوپا در شهر تهران هستند که با استفاده از روش نمونه­گیری در دسترس اعضای نمونه آن انتخاب شده­اند. در خصوص برآورد حجم نمونه نیز لازم به ذکر است که با استفاده از فرمول کوکران حجم نمونه در سطح اطمینان ۹۵% برابر ۱۸۶ نفر تعیین شد. در نهایت داده­ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزارهای  Amos و SPSS تحلیل گردید.یافته­ها: در این تحقیق از روش مدل­سازی معادلات ساختاری برای آزمون مدل پژوهش و همچنین برای آزمون فرضیه های تحقیق استفاده شده است. یافته ها نشان داد که در سطح اطمینان ۹۵/۰ سرمایه اطلاعاتی تاثیر مثبت و معنی داری بر عملکرد سازمانی و فرصت­شناسی منابع انسانی دارد. به علاوه تحلیل مسیر غیر مستقیم گویای نقش میانجی فرصت شناسی سرمایه­های انسانی در تاثیر سرمایه اطلاعاتی بر عملکرد سازمانی می باشد. بحث و نتیجه گیری: سرمایه اطلاعاتی می­تواند یک سازمان را به سمت نوآوری، افزایش بهره­وری و تولید ارزش برای مشتریان هدایت کند و به عنوان یک مزیت رقابتی مطرح گردد. با توجه به اهمیت بی­بدیل سرمایه اطلاعاتی، بدیهی است که بکارگیری موثر آن نویدبخش این است که بتوان داده­های ارزشمندی را برای اخذ تصمیمات مهم و اثربخشی فعالیت های سازمان ارایه نمود. سرمایه اطلاعاتی تاثیر مثبتی بر بهبود عملکرد کسب و کارهای نوپا دارد. این بدان معناست که پیاده­سازی سرمایه اطلاعاتی و دسترسی هرچه بیشتر و بهتر مدیران و کارکنان به اطلاعات مربوطه به افزایش کیفیت کالا و خدمات، ارتقاء عملکرد سازمانی و رضایت مندی مشتریان منجر خواهد شد. سرمایه اطلاعاتی تاثیر مثبتی بر فرصت­شناسی منابع انسانی دارد. اطلاعات نقش و ارزش متفاوتی نسبت به سایر منابع در سازمان ایفا می­کند و این به خاطر ویژگی منحصر به فرد آن است. بدون شک در اختیار قرار دادن اطلاعات به منابع انسانی و توزیع مناسب آن در سازمان باعث می­شود به منابع انسانی در شناخت فرصت­ها و درک بهتر مسائل کمک کند. فرصت­شناسی منابع انسانی تاثیر مثبتی بر بهبود عملکرد کسب و کارهای نوپا دارد. اساسا ذهن خلاقانه افراد می­تواند تغییر و تحولات محیطی را به خوبی رصد و با شناخت فرصت­ها و ارائه راه­حل­های درست عملکرد سازمان در این محیط متلاطم را بهبود بخشند. پر واضح است که پیشتازی در صنعت و محیط رقابتی به مدد درک و کشف بهنگام موقعیت­ها و فرصت­ها رقم می خورد.

سرمایه اطلاعاتی, بهبود عملکرد, فرصت شناسی منابع انسانی, کسب و کارهای نوپا