ولی اله رستمعلی زاده - موسسه مطالعات و مدیریت جامع و تخصصی جمعیت کشور

هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر مشارکت اقتصادی و اجتماعی در میان جوانان روستایی بوده و از نظر روش تحلیل از نوع تحقیقات کمی- پیمایشی و از نظر نحوه گردآوری داده ها توصیفی- تبیینی بود. جامعه آماری جوانان روستایی ۳۰-۱۵ ساله شهرستان های اسکو و هشترود در استان آذربایجان شرقی و حجم نمونه نیز ۷۶۹ نفر بوده است. دلیل انتخاب دو شهرستان این بوده است که طی دوره (۱۳۸۵-۱۳۷۵) هشترود مهاجرفرست ترین و شهرستان اسکو دارای کمترین میزان مهاجرت در سطح استان بوده اند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای، جوانان ساکن در روستاهای شهرستان های مذکور مورد مطالعه قرار گرفتند. موقعیت جغرافیایی، دوری و نزدیکی به شهر، شیوه معیشت و تعداد جمعیت، ازجمله ملاک های تعیین کننده در امر انتخاب خوشه ها بوده اند. برای گردآوری اطلاعات، از پرسشنامه محققساخته، استفاده شده که روایی آن از طریق پانل متخصصان و پایایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ مورد تایید قرار گرفت. یافته های این پژوهش نشان داد که اکثریت پاسخگویان دارای میزان مشارکت اقتصادی و اجتماعی متوسط به بالایی بودند. افزایش تحصیلات و درآمد، وضعیت شغلی متزلزل (عدم اشتغال) و وضعیت مجرد بودن، باعث کاهش میزان مشارکت اقتصادی در محیط روستا شده اند که با افزایش سن، میزان مشارکت در روستا افزایش یافته است. یافته های تحلیلی نشان داد هر چقدر سطح کیفیت زندگی، رضایت از زندگی و وابستگی به محل زندگی بالا باشد، میزان مشارکت اجتماعی و اقتصادی افزایش یافته است. نتایج رگرسیون چندمتغیره هم نشان داد که متغیرهای کیفیت زندگی و وابستگی مکانی توانسته اند در مشارکت اقتصادی تاثیر مثبت و معنادار داشته باشند. بنابراین کسانی که کیفیت زندگی و تعلق مکانی بیشتری در روستای خود داشته اند میزان مشارکت اقتصادی شان بیشتر بوده است.

کلید واژه ها: مشارکت اقتصادی و اجتماعی، جوانان روستایی، تعلق مکانی، هشترود و اسکو.