ترکیب شیمیایی و ویژگی های نوری آمفیبول های سدیمی- کلسیمی و کلسیمی شیست های بازیک منطقه شاه نشین، جنوب غرب زنجان

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: مجله بلورشناسی و کانی شناسی ایران، دوره: 28، شماره: 4
  • کد COI اختصاصی: JR_IJCM-28-4_003
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 250
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

صادق درخش

دانشگاه زنجان

جواد ایزدیار

دانشگاه زنجان

ابوالفضل پورامیدی

دانشگاه زنجان

علی حاج ابوالفتح

دانشگاه زنجان

مهسا طهماسبی

دانشگاه زنجان

چکیده

منطقه شاه­نشین در جنوب غرب زنجان و در مرز استان­های زنجان و کردستان قرار دارد. بر اساس بررسی­های سنگ­نگاری، شیست­های بازی این منطقه شامل اکتینولیت شیست، اکتینولیت پیروکسن شیست، اکتینولیت پیروکسن گارنت شیست و اکتینولیت اپیدوت شیست هستند. اکتینولیت شیست­ها فراوان­ترین نوع شیست­های بازی هستند و از آمفیبول، موسکوویت، کلریت و آلبیت به عنوان کانی­های اصلی تشکیل شده­اند. در این شیست­ها، آمفیبول­ها در دو جایگاه بافتی مایل به شیستوارگی اصلی و هم راستا با شیستوارگی اصلی دیده می­شوند. بررسی ویژگی­های نوری آمفیبول­ها نشان می­دهد که از مرکز به سمت لبه بلور، مقادیر شکست مضاعف و زاویه خاموشی(nγᴧ c) کاهش یافته و رنگ غیر تداخلی از سبز مایل به آبی در راستا nγ در مرکز به سبز کمرنگ در لبه تغییر می­کند. از سوی دیگر، بررسی ویژگی­های شیمیایی آمفیبول­ها نشان می­دهد که مرکز آن دارای ترکیب وینچیت – ریشتریت است، درحالی که لبه­ها دارای ترکیب اکتینولیت هستند. بنابراین، تغییر ویژگی­های نوری ارتباط مستقیمی با تغییر ترکیب شیمیایی آمفیبول­ها دارد که بیشتر بر اثر عکس جانشینی گلوکوفانی CaM۴ MgOct AlOctو جانشینی پلاژیوکلازی (CaM۴ AlT) رخ می­دهد. محاسبات فشار – دما برای ترکیب شیمیایی مرکز آمفیبول­ها نشان دهنده شرایط میانگین فشار kbar ۱۴ و دمای OC ۴۴۰ است درحالی که لبه آن­ها در شرایط میانگین  kbar۴ و OC ۵۲۰ تشکیل شده­اند. از این رو، ساختار منطقه­بندی نوری و شیمیایی در آمفیبول­های شیست­های بازی منطقه شاه­نشین برآمده از تغییر شرایط فشار – دمای دگرگونی است.      

کلیدواژه ها

Sodic–calcic and calcic amphiboles, basic schists, optical characters, Shahneshin, Zanjan., آمفیبول های سدیمی - کلسیمی و کلسیمی؛ شیست های بازی؛ ویژگی های نوری؛ شاه نشین؛ زنجان.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.