بررسی جانمائی، نحوه آبگیری و معضلات رسوب در ایستگاههای پمپاژ استان خوزستان

از مجموع ٦١٢ هزار هکتار اراضی شبکه های آبیاری و زهکشی در حال بهره برداری در استان خوزستان، بدلیل شرایط خاص توپوگرا فی، ژئومورفولوژی و موقعیت رودخانه، آبگیری بـه روش پمپـاژ نقـش مهمـی در تأمین آب این اراضی ایفا می نماید . که با توجه به سیلابی بودن برخی از رودخانه ها و غلظت بالای مواد رسوبی و همچنین طراحی نامناسب برخی ایستگاههای پمپاژ، مشکل گرفتگی و تجمـع رسـوبات در دهانـة آبگ یرهـا، قسمتی از ورودی آبگیر ( یا تمام آبگیر ) ، سازه ها و ایستگاههای پمپاژ را با مشکلات حادی از قبیل کاهش دبی و ظرفیت آبگیری، سایش پروانه ها، اختلال در امر پمپاژ، تشدید عمل کاویتاسیون و بطور کلی کاهش رانـدمان و مصرف انرژی مواجه ساخته است . از طرفی اهمیت اقتصادی شبکه هـای آبیـاری و زهکـشی منطقـه ایجـاب می نماید تا آب مورد نیاز شبکه با اطمینان کافی تأمین گردد که این امر مستلزم کارائی مناسب ایستگاه پمپـاژ می باشد . لذا هدف از این مقاله بررسی علل رسوبگذاری در هر کدام از انواع ایستگاههای پمپاژ می باشد . برای دست یابی یه این هدف تعداد 20ایستگاه عمده ( دارای دبی بیش از ۱ متر مکعب در ثانیه کـه در هـر کـدام نحوه آبگیری، نوع رودخانه، بار رسوب رودخانه و نحوه مقابله با پدیده رسوب متفاوت بوده اسـت ) در اسـتان خوزستان انتخاب و مورد بررسی قرار گرفت . نظر به اینکه حجم بالای آورد رسـوب در رودخ انـه هـای اسـتان بویژه در فصول سیلابی ( که خود ناشی از ضعف پوشش گیاهی، عدم انجام عملیـات آبخیـزداری و فرسـایش آبی در سطح حوضه های بالادست است ) از مهمترین علل معضلات رسوب در سـدها، آبگیرهـا و شـبکه هـای آبیاری منطقه بوده است، این بررسیها نیز نشان می دهد که پس از عوامل فوق، علل رسوبگذاری در آبگیرهـا و ایستگاههای پمپاژ عمدتاً عدم انتخاب صحیح محل ایستگاه، فاصله ایستگاه تا ساحل ، عدم طراحـی مناسـب سازه ها و عدم درنظر گرفتن تمهیدات فیزیکی و مدیریتی لازم بمنظـور کـاهش انحـراف رسـوب بـه سـمت آبگیرها می باشد که در این مقاله عوامل فوق برای ایستگاههای مذکور بررسی می گردد .

کلیدواژه ها:

محل آبگیری ، مشکلات رسوب ، ایستگاه پمپاژ ، استان خوزستان