معماری به عنوان رسانه در عصر فراواقعیت: جستاری در تطبیق اندیشه های ژان بودریار و علامه طباطبایی

عصر حاضر بر طبق اندیشه های ژان بودریار دارای سه جز اصلی وانمود، فراواقعیت و انفجار درونریز است که دراین بین رسانه ها نقش اساسی در بین طبقات مختلف جامعه ایفا میکنند. از سوی دیگر، ادراکات اعتباری علامه طباطبایی نیز به عنوان نظریه ای با خاستگاه شرق یکی از ارکان پایه ای در الگوهای فکری جامعه ایرانی-اسلامی است. هدف این پژوهش نگاه به رسانه بودن معماری و خصوصیات رسانه ای آن از دیدگاه ژان بودریار و علامه طباطبایی به عنوان دو فیلسوف غربی و شرقی است تا بتوان نمونه های مختلف معماری را بر اساس آن نظریات و مبانی نظری مشترک بین آنها تطبیق داد. در این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی با استناد به منابع چاپی و دیجیتال از روش شیوهی گردآوری کتابخانه ای و سپس استدلال منطقی در تطبیق اندیشه های ژان بودریار و علامه طباطبایی استفاده شد. پس از تدوین چارچوب مطابقت، این مفاهیم در سه نمونه موردی دیزنی لند و مرکز ژرژ پمپیدو به عنوان مثالهای غربی و ساختمانهای تاریخی دانشکده معماری و شهرسازی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به عنوان مثال شرقی بیان شد. یافته ها نشان میدهند که این ساختمانها با هویت خود، خصوصیات وانمودگی جهت احیای مفاهیم فکری خاص خود را بروز داده و در دنیای رسانه ای خود، فراواقعیتی ایجاد میکنند که مخاطبان دیگر قادر به تشخیص امر واقع این ساختمانها نیستند و با توجه به چارچوب تدوین شده، رویه های موردنظر خود را دنبال میکنند. با توجه به روند پژوهش و مطالعه بر دو نمونه اندیشه شرقی و غربی روی نمونه های موردی نتیجه گرفته میشود که معماری یک رسانه است، میتوان آن را یک عنصر رسانه ای فعال در اجتماع به حساب آورد و بناهای مختلف هرکدام با توجه به ماهیتشان فعالیت رسانه ای خود را انجام میدهند.

کلیدواژه ها:

رسانه ، معماری ، فراواقعیت ، وانمود ، ژان بودریار ، علامه طباطبایی