تاملی در افق های انتظار در شروح معاصران بر غزل اول دیوان حافظ
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: پژوهشنامه ی متون ادبی دوره ی عراقی، دوره: 1، شماره: 4
- کد COI اختصاصی: JR_ADAB-1-4_005
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 231
نویسندگان
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران
چکیده
شروح زیادی بر دیوان حافظ نوشته اند که می توان از جنبه های مختلف به بحث و بررسی آنها پرداخت. اگر بتوان از منظر دریافت و افق انتظار از فروع نظریه هرمنوتیک، شروح دیوان حافظ را که هم زمان با ترویج این نظریه، تالیف شده اند، بررسی کنیم، بهوضوح می توانیم به خلا و فقدان پشتیبانی این نظریه و هم سان های مختلف آن پی ببریم. پرسش اصلی این است که افق انتظار این شارحان یا شروح، چه بوده است؟ در پاسخ می توان گفت که به دلیل نبود نظریه منسجم و جریانی، چنان که باید، افق انتظاری در این شروح دیده نمی شود. فقط در سه شرح عمده حافظنامه، گمشده لب دریا و وصل خورشید، می توان تا حدودی به افق مدنظر نزدیک شد و به آن دست یافت. افق انتظار، دریافت و برداشتی است که خواننده/ شارح در خواندن و شرح اثر بدان دست می یابد و آن را به مخاطب منتقل می کند و در واقع با آن افق، اثر را تفسیر، بررسی و تحلیل می کند. جامعه آماری و نمونه منتخب این پژوهش، شرح غزل اول دیوان حافظ در هفده شرح است که برخی از آن شروح، بیشتر، شعر حافظ را به نثر بازنویسی کرده اند. عمده ترین مواردی که می توان از آن ها به افق انتظار در شروح دیوان حافظ تعبیر کرد، عبارتاند از مبارز سیاسی اجتماعی، عرفانی، ملامتی و ستیز با ریا و زهد دروغین. درخور ذکر است که روش معنی کردن و شرح ابیات و اشعار در برخی از شروح، عین هم یا نزدیک به هم است. روش تحقیق این مقاله، مقایسه ای، تحلیلی و استنباطی است که در آن از شیوه های اسنادی، فیش برداری و کتابخانه ای در گردآوری مطالب استفاده شده استکلیدواژه ها
شروح دیوان حافظ, افق انتظار, هرمنوتیک, نظریه دریافت, تاویل عرفانیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.