بررسی تاثیرات اختلالات روانی بزه دیده بر مسئولیت کیفری بزهکار

انواع گوناگون اختلالاتی روانی غیراز جنوب از جمله مباحث مطرح در جرم شناسی است که می تواند تاثیر شایان توجهی بر مسئولیت کیفری مجرمان و مبتلایان به این اختلالات و به تبع ان بر حقوق کیفری داشته باشد. مجموعه اختلالات روانی که طیف گسترده ای از انواع بیماری های عصبی روانی خفیف، متوسط وشدید را در بر می گیرد، معمولا نتیجه تاثیر عوامل زیستی روانی اجتماعی هستند که محیط فردی واجتماعی شخص را می سازند.ابتلا به این اختلالات از چشم اندازهای گوناگون قابل بررسی و مطالعه است، از جمله چشم انداز حقوقی و به ویژه حقوق کیفری قانون گذار با علمبه این مساله و درک آن همواره درصدد وضع قواعدی متناسب بااین پدیده نامیمون برآمده وتدابیری در این رهگذر اندیشه است. دراین راستا قانون گذارنخستین گام را در قانون مجازات عمومی مصوب ۱۳۰۴ برداشت و در آن با اشاره به دیگر اختلالات دماغی علاوه بر جنون و با پذیرش اصل نسبی بودن مسئولیت کیفری این قبیل بیماران، احکام ناظر بر عدم مسئولیت کیفری و بعضا مسئولیت کیفری تقلیل یافته ی این دسته از بزهکاران را تبیین نمود. اما امروز قانون مجازات اسلامی با کشیدن خط بطلان بر قوانین پیشین صرفا (نه دیگر اختلالات روانی) را عامل رفع مسئولیت کیفری معرفی نموده است. این درحالی است که دستاوردهای علوم پزشکی به ومیژه روان شناسی و روان پزشکی حاکی از آن است که پاره ای از اختلالات روانی به دلیل سلب قدرت تعلق، درک و اراده از بین برنده مسئولیت کیفری است، عده ای ازاختلالات به دلیل تاثیرگذاری و اعمال فشار بر قدرت تعقل، درک واراده تقلیل دهنده مسئولیت کیفری وبرخی نیز به دلیل عدم تاثیر بر درک و افراده فرد، اگرچه سلامت روان او را به مخاطره می اندازد ولی تاثیر بر مسئولیت کیفری اوندارد. لذا بررسی دقیق و همه جانبه قوانین کیفری ایران به ویژه قانون مجازات اسلامی و تطبیق آن با یافته ها ودستاوردهای نوین دانش های روز چون روان شناسی و روان پزشکی در راستای شناسایی مسئولیت کیفری بزهکاری مبتلا به انواع اختلالات روانی و شیوه ها و سیاست جنایی مناسب و کارا برای مواجه با این قبیل بزهکاران امری ضروری و اجتناب ناپذیر است.

کلیدواژه ها:

مسئولیت کیفری تام ونسبی ، روان گسیختگی ، بزهکاری ، بزهدیدگی