واژه های مرکب درون مرکز زبان فارسی: ساخت های مفهومی ساده یا پیچیده

  • سال انتشار: 1399
  • محل انتشار: دوماهنامه جستارهای زبانی، دوره: 11، شماره: 6
  • کد COI اختصاصی: JR_LRR-11-6_002
  • زبان مقاله: فارسی
  • تعداد مشاهده: 442
دانلود فایل این مقاله

نویسندگان

معصومه دیانتی

PhD Candidate in General Linguistics, University of Isfahan, Isfahan, Iran

حدائق رضائی

Assistant Professor of Linguistics, University of Isfahan, Isfahan, Iran

عادل رفیعی

Assistant Professor of Linguistics, University of Isfahan, Isf

چکیده

در تعدادی از پژوهش های زبان شناختی متمرکز بر واژه های مرکب این مسئله اذعان شده است که واژه های مرکب درون مرکز به­ دلیل وجود عنصر هسته ترکیب پذیرند و شفافیت معنایی دارند. با مفروض قرار دادن ادعای فوق، پژوهش حاضر بر آن است تا با تمرکز بر بعد معنایی واژه های مرکب درون مرکز زبان فارسی نشان دهد که چگونه در برخی از واژه های مرکب درون مرکز وجود عنصر هسته الزاما به معنی ترکیب پذیری معنایی و سادگی ساختار مفهومی این واژه ها نیست و واژه های مرکبی که طبق تعریف درون مرکز تلقی می شود، به­ لحاظ پیچیدگی ساختار مفهومی تفاوت هایی با یکدیگر دارند. به این منظور، با استناد به ادعای برخی زبان شناسان شناختی مبنی بر قابلیت نظریه آمیختگی مفهومی در تبیین ساخت معنای واژه های مرکب، از ابزارها و مفاهیم این نظریه بهره گرفته شد و فرایند مفهوم پروری در تعدادی اسم مرکب درون مرکز اسم اسم زبان فارسی تحلیل گردید. تحلیل ها نشان می دهد که هرچند برخی واژه های مرکب درون مرکز نمونه های بارز ترکیب پذیری معنایی هستند و شبکه های انضمامی ساده را فعال می سازند، واژه های مرکب درون مرکزی نیز وجود دارند که به لحاظ معنایی شفاف و ترکیب پذیر نیستند. در این واژه ها علیرغم وجود عنصر هسته، متاثر از عملکرد مجاز یا استعاره تصویری بر روی جزء توصیف کننده، فرایند ساخت معنا شبکه ای تک ساحتی را برمی انگیزاند که هرچند به پیچیدگی شبکه های انضمامی دوساحتی نیست، سادگی و ترکیب پذیری معنایی شبکه های ساده را نیز نشان نمی دهد. این نتیجه تلویحا موید آن است که تمام واژه هایی که بر مبنای تعریف، درون مرکز تشخیص داده می شوند، ساختار مفهومی یکسانی ندارند.    

کلیدواژه ها

Keywords: endocentric compounds, semantic compositionality, conceptual blending theory, meaning construction, واژه های کلیدی: واژه های مرکب درون مرکز, ترکیب پذیری معنایی, نظریه آمیختگی مفهومی, ساخت معنا.

اطلاعات بیشتر در مورد COI

COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.

کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.