فاطمه کاظمیه - استادیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
اسماء عیدی - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران
شاپور ظریفیان - دانشیار، گروه ترویج و توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، ایران

هدف از این تحقیق، واکاوی موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی از دیدگاه گندمکاران روستاهای شهرستان مراغه، برای ارائه راهکارهای مناسب جهت بهبود مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی و کاهش مشکلات بود. جامعه آماری پژوهش گندمکاران آبی روستاهای شهرستان مراغه بودند (۲۴۰=N) که با استفاده از جدول مورگان، حجم نمونه آماری ۱۴۹ نفر محاسبه شد. به منظور دستیابی به نمونه ها در این پژوهش، از روش نمونه گیری طبقه ای با انتساب متناسب استفاده شد. پرسشنامه ابزار اصلی پژوهش بود که با استفاده از مرور منابع و مصاحبه با صاحبنظران طراحی و روایی محتوایی آن مورد تایید قرار گرفت. برای بررسی پایایی آن ۳۰ پرسشنامه تکمیل و مقدار آلفایکرونباخ آن ۰/۸۵ به دست آمد که نشان دهنده پایایی قابل قبول پرسشنامه بود. با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی اکتشافی موانع مدیریت پایدار منابع آب کشاورزی به هفت دسته موانع اقتصادی، چاه های غیرمجاز و بهره برداری بیرویه، مدیریت نامناسب، ویژگی های کانال، نگرش و کمبود دانش فنی، اقلیم و ترویج و ارتباطات طبقه بندی شدند که در مجموع ۶۷/۱۵ درصد تغییرات واریانس کل را تبیین می کردند. نتایج تحقیق نشان داد آموزش و افزایش آگاهی، مشارکت دادن کشاورزان در امر مدیریت منابع، حمایت های مالی از کشاورزان جهت بهینه سازی روش های آبیاری و تصویت قوانین مفید و موثر از سوی دولت جهت جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز در کشور و همچنین منطقه مورد مطالعه موجب تحقق بهتر و سریعتر مدیریت پایدار منابع آب خواهد شد.

حفاظت منابع آب, شهرستان مراغه, کشاورزی, گندمگاران آبی