نقش عوامل طبیعی در تخریب تپه های باستانی سمیران با تاکید بر عوامل ژئومورفولوژیک

تپه های باستانی از جمله آثاری هستند که به شدت از عوامل محیط طبیعی تاثیر پذیرفته و به شدت در معرض خطر تخریب قرار می گیرند. لذا توجه به این عوامل و شناسایی آنها در جهت کنترل تخریب آثار باستانی بسیار ضروری می نماید. قلعه سمیران یکی از موارد تخریب پذیر در محدوده رود قزل اوزن می باشد. در میان عوامل دخیل در تخریب تپه باستانی سمیران، نقش عوامل طبیعی و به ویژه عوامل ژئومورفولوژیک بسیار چشمگیر بوده است. لذا پژوهش حاضر در پی شناسایی عوامل ژئومورفولوژیک دخیل در تخریب تپه های باستانی سمیران بوده است. در این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی و در قالب نظام مطالعات اسنادی و تحلیل های فضایی به منظور شناسایی عوامل جغرافیایی با استفاده از نرم افزار GIS اطلاعات مربوط به وضعیت زمین شناسی، گسل، شبکه های رودخانه ای، جهت و میزان شیب و ارتفاع تهیه گردید. بعد از تشکیل پایگاه داده ها، پراکنش محوطه باستانی نسبت به این متغیرها مطالعه شد. با بررسی عوامل فوق مشاهده می شود که ۷ گسل در محدوده شرقی تپه واقع شده که باعث رخداد زلزله های متعدد می گردد. از طرف دیگر فاصله کم سد منجیل تا این تپه به آسیب پذیری آن افزوده است. با توجه به این نکته از بین عوامل مختلف، گسل بیشترین تاثیر را داشته و تاثیر یخبندان کمترین نقش را در تخریب ایفا نموده است. همچنین رو به آفتاب بودن تپه باعث کاهش پوشش گیاهی و رطوبت شده و به نوبه خود نقش فرسایش پاشمانی را افزایش داده است.

کلیدواژه ها:

گسل ، عوامل ژئومورفولوژیک ، تخریب ، تپه باستانی ، رود قزل اوزن ، سمیران