حمزه نور - بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد
علی دسترنج - بخش تحقیقات حفاظت خاک و آبخیزداری، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، مشهد
سعید جاهدی پور - دکتری اگرواکولوژی، اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان خراسان رضوی

در حوزه های آبخیز زوجی کشور از کرتها و میخ های فرسایشی به منظور اندازه گیری فرسایش خاک استفاده میشود.. در حوضه نمونه و شاهد آبخیز زوجی کاخک گناباد در مجموع شش گروه کرت و شش گروه میخ فرسایشی وجود دارد. در این زمینه اطلاعات ده ساله اندازه گیری و ثبت داده های فرسایش خاک در دسترس میباشد. نتایج اندازه گیری فرسایش خاک با استفاده از میخهای فرسایشی، نشان داد که که متوسط تغییرات در یک سال در حوضه شاهد و نمونه به ترتیب ۸/۶ و ۷/۸ میلیمتر میباشد. حداکثر میزان تغییرات ثبت شده در یک سال نیز در حو ضه شاهد و نمونه بهترتیب ۱۹/۳ و ۱۵/۰ میلی متر گزارش شده ا ست. این اعداد با لحاظ حداقل وزن مخصوص ظاهری خاک (یک کیلوگرم در مترمکعب) نشان دهنده آن است که فرسایش خاک در حو ضه نمونه و شاهد به ترتیب ۷۸ و ۸۵ تن در هکتار در سال میبا شد. در این حالت حداکثر میزان فر سایش خاک در منطقه شاهد و نمونه به ترتیب ۱۹۳ و ۱۲۲ تن در هکتار بدست آمد. حداکثر میزان ترسیب مواد نیز ۱۸۳ و ۱۵۱ تن در هکتار برای حو ضه شاهد و نمونه بدست آمد. خالص تغییرات ده ساله تغییرات تراز سطح خاک در حوضه شاهد و نمونه به ترتیب کاهش ۰/۴۱ و ۰/۱۷ میلیمتر در هر سال را نشان می دهد. این اعداد به واقعیت منطقه نزدیکتر ا ست و ن شان دهنده فر سایش ۴/۱ و ۱/۷ تن در هکتار می با شد. نتایج ثبت شده تو سط کرتهای فر سای شی دلالت بر هدررفت ۰/۱۱ و ۰/۰۲ تن در هکتاری خاک به ترتیب در حوضه شاهد و نمونه داشته است که با داده های میخ های فرسایشی اختلاف بسیار زیادی دارند. نتایج این تحقیق دلالت بر آن دارد که استفاده از میخ های فرسایشی در حوضه زوجی کاخک گناباد در دوره های کوتاه مدت دارای خطای بسیار زیادی می با شد. بنابراین لازم ا ست تحقیقات آینده دوره زمانی منا سب برای اندازه گیری فر سایش خاک با ا ستفاده از میخ های فرسایشی را مد نظر قرار دهند.

اندازه گیری فرسایش خاک، حوضه تحقیقاتی، کاخک گناباد