ریحانه آشنا - کارشناس ارشد طراحی شهری، پیام نور تهران شرق

محیط زیست و محافظت از آن، مهمترین مسائل قرن بیست ویکم به شمار می آید؛ بنابراین افزایش شناخت علمی نسبت به طبیعت و پارهای از مشکلات زیست محیطی، سبب میشود تا سیاستگذاران به توجه بیشتر و وضع قوانین مناسب تری برای طبیعت و محیط زیست تشویق شوند. برنامه های توسعه شهری قدمتی دیرینه دارد که بر نگرشهای سنتی استوار است. در کنار پیشرفت های مدیریتی و افزایش شهرنشینی، مسائلی همچون ترافیک، کمبود فضای عمومی، کمبود فضای سبز روی دیگر نتایج این نگرش بوده است. با پیشرفت دانش در جهان و تغییر در تهیه برنامه های توسعه شهری، رویکردهای جدیدی پدید آمده، که یکی از آنها با عنوان »برنامه ریزی طراحی محور« می باشد. برنامه ریزی طراحی محور غالبا بر دیدگاهی یکپارچه از محیط شهری بر موضوع یا موضع مورد برنامه ریزی متمرکز است و میتواند بر بناها، واحدهای همسایگی یا بخشهایی از شهر تاثیرگذار و انسجام و هماهنگی همه عملکردهای شهر را طلب کند. این پژوهش با مطالعات کتابخانه ای و استفاده از روش توصیفی-تحلیلی با رویکرد کیفی به معرفی مفاهیم و نظرات پیرامون تبیین جایگاه محیط زیست در برنامه های توسعه شهری با تاکید بر برنامهریزی طراحی محور می پردازد. نتایج این پژوهش نشان میدهد با توجه به تاثیرات فراوان و جبرانناپذیر چالشهای زیست محیطی بر امنیت اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی امروزه کشورها به دنبال کاهش ضایعات و چالش های زیست محیطی با طی مراحل توسعه هستند. رسیدن به توسعه پایدار میتواند عاملی در جهت رفع چالشهای زیست محیطی باشد. به کار بردن برنامه ریزی طراحیمحور در کاهش گسست فرآیندهای شهری موثر خواهد بود. برای دستیابی به رویکردی فراگیر و ارتقای کیفیت محیط زیست شهری توجه به این نگاه نو ضروری به نظر میرسد.

توسعه پایدار، برنامه ریزی شهری، چالشهای زیست محیطی، برنامه ریزی طراحی محور