پایش و تحلیل تغییرات پوشش و کاربری اراضی از جنگل به کشاورزی با استفاده از تصاویر ماهواره ای و سنجش از دور(مطالعه موردی شهرستان تنکابن)

سنجش از دور، یکی از ابزارهای کارآمد برای برر سی روند تغییرات سطح زیرکشت محصولات ک شاورزی و باغی و پایش منابع طبیعی است در سطوح وسیع و زمان کوتاه است. در این پژوهش هدف، شناسایی روند تغییرات پوشش زمین از جنگل به کشاورزی و مسکونی از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۲۰ در تنکابن مازندران با استفاده از از تصاویر ماهواره ای Landsat می باشد. بدین جهت ابتدا تصاویر ماهواره ای سال های ۲۰۰۰، ۲۰۱۰ و ۲۰۲۰ سنجنده های TM، ETM+ و OLI تهیه شد و عملیات پیش پردازش بر روی آن صورت پذیرفت. پیش پردازش شامل تصحیح اتمسفری و تصحیح رادیومتریکی و هندسی بود. تعداد ۲۰۰ نقطه کنترل زمینی نیز، برای طبقه بندی و ارزیابی صحت طبقه بندی با استفاده از الگوریتم طبقه بندی نظارت شده حداکثر احتمال در بازدید زمینی برداشت گردید. نتایج طبقه بندی تصویر نشان داد که پهنه جنگل در سال ۲۰۰۰ برابر با ۷۰۴۳۲,۴ هکتار بوده که با تغییرات کاربری و تبدیل آن به کاربری مسکونی، بایر و کشاورزی در سال ۲۰۲۰ به ۵۴۸۰۳,۲۷ هکتار رسیده یعنی ۱۵۶۲۹,۱۳ هکتار مساحت آن کاهش یافته است. کاربری شهری با رشد سریع خود در سالهای ۲۰۰۰ الی ۲۰۲۰ از ۸۵۹۰,۵۴ به ۳۶۵۸۴,۴ رسیده یعنی ۲۷۹۹۳,۸۶ هکتار افزایش مساحت داشته است. تغییرات کاربری مرتع نیز کاهشی از ۴۳۸۷۶,۳۲ به ۲۸۵۹۰,۵۱ هکتار یعنی ۱۵۲۸۵,۸۱ هکتار داشته است. همچنین نتایج طبقه بندی نشان میدهد درحالیکه رشد و توسعه مناطق شهری تنکابن و تبدیل زمین های زراعی، مراتع و جنگل ها به مسکونی همواره مثبت بوده است، طی دوره ۲۰۱۰ الی ۲۰۲۰ این روند بسیار فزاینده بود ا ست به طوریکه تقریبا ۷۰ در صد مساحت شهری افزوده شده در طول ۲۰ سال اخیر متعلق به سالهای ۲۰۲۰-۲۰۰۰ است. پس از طبقه بندی و ارزیابی تغییرات، ضریب کاپا و دقت کلی حاصل از طبقه بندی به منظور ارزیابی روش پیشنهادی تحقیق محاسبه گردید. ضریب کاپا و دقت کلی سال ۲۰۲۰، به ترتیب ۹۸,۴۲ و ۹۷,۸۴ به دست آمد که نسبت به سال های پیشین بالاترین مقدار بود. بر اساس این یافته ها، فعالیت های انسانی باعث ایجاد تغییرات قابل توجهی در پوشش اراضی در جنگل های حاشیه روستاها شده و این تغییرات می تواند پیامدهای قابل توجهی در پایداری طولانی مدت جنگل داشته باشد. بنابراین، در این مطالعه می توان توصیه کرد که دولت برای محافظت از جنگل ها در برابر تغییرات بیشتر، نسبت به افزایش پو شش گیاهی زمین اقدام کند و برای جبران این تغییرات،اقدام به کاشت جنگل کاری مصنوعی نماید.

کلیدواژه ها:

کاربری اراضی ، سنجش از دور ، حداکثر احتمال ، جنگل