نقش قاعده نفی عسر و حرج در قوامیت مرد در خانواده از نگاه فقه شیعه و حقوق جمهوری اسلامی ایران
- سال انتشار: 1397
- محل انتشار: دوفصلنامه مطالعات فقهی حقوقی زن و خانواده، دوره: 1، شماره: 2
- کد COI اختصاصی: JR_ZAN-1-2_007
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 235
نویسندگان
دانشجوی دکتری مطالعات زنان، دانشگاه ادیان و مذاهب قم
دانشیار گروه حقوق جامعه المصطفی
چکیده
قاعده نفی عسر و حرج از قواعد فقهی پرکاربردی است که در ابواب مختلف فقه و حقوق بروز و ظهور دارد. یکی از کاربردهای این قاعده در فقه خانواده و به طور مشخص، در تحدید ریاست و قوامیت شوهر در خانواده است. طبق یافته هایی که این مقاله با توصیف و تحلیل عبارات فقهای شیعه و قوانین ج.ا.ا به آن رسیده است، قوامیت، به مفهوم مدیریت، از حقوق شوهر است و در ازای آن، تکالیف و وظایفی برای زن جعل شده که شاخصه های قوامیت مرد محسوب می شوند. اهم این شاخصه ها عبارت اند از: لزوم اذن شوهر در خروج زن از منزل در مواردی که با حق استمتاع شوهر منافات دارد، لزوم اطاعت و تمکین خاص از شوهر طبق عرف و لزوم تبعیت زن از شوهر در تعیین محل سکونت. از طرفی جریان قاعده نفی عسر، با پیش فرض های موجود خود همچون فعلی و شخصی بودن حرج، قوامیت و سرپرستی مرد را در برخی موارد محدود می کند. این مقاله ضمن اشاره به مباحثی درباره قاعده نفی عسر و حرج، همچون نوعی یا شخصی بودن و شانی یا فعلی بودن آن، چگونگی محدود شدن قوامیت مرد در هر یک از شاخصههای ذکر شده از طریق این قاعده از منظر فقه شیعه و حقوق ج.ا.ا را بیان می کند.کلیدواژه ها
عسر, حرج, قوامیت, حقوق, قاعده فقهیاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.