میرنجف موسوی - دانشیارگروه جغرافیا، دانشگاه ارومیه
ابراهیم معمری - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه گلستان، گرگان
مهدی خداداد - دانش آموخته کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، دانشگاه گلستان، گرگان

بکارگیری روش های علمی به منظور بررسی و سطح-بندی مناطق از حیث توسعه یافتگی در جنبه های فرهنگی، منجر به شناخت میزان نابرابری ها گردیده است و معیاری برای تلاش در حوزه کاهش و رفع نابرابری های موجود میان آنها محسوب می شود. به همین دلیل در این پژوهش سعی شده به بررسی تفاوت ها و نابرابری ها بین شهرستان های استان آذربایجان شرقی از نظر وضعیت و سطوح برخورداری از شاخص های فرهنگی پرداخته شود، تا در قالب برنامه ریزی توسعه ی ناحیه ای و از طریق تعیین درجه ی توسعه نیافتگی، تصویر روشن و شفافی از امکانات و خدمات فرهنگی در این استان ارائه گردد. پژوهش حاضر از نوع توصیفی - تحلیلی و کمی بوده، جامعه آماری شامل کلیه شهرستان های استان آذربایجان شرقی می باشد. آمار واطلاعات لازم از آمارنامه های سازمان برنامه و بودجه استانداری آذربایجان شرقی تهیه و با استفاده از داده های ۱۰ شاخص فرهنگی سال ۱۳۹۴، انجام گرفته است. جهت بدست آوردن ضریب اهمیت شاخص ها از روش آنتروپی شانون و برای تجزیه و تحلیل، از مدل-های تصمیم گیری چند معیاره TOPSIS و SAW استفاده شده است. شاخص های بکار رفته در این پژوهش عبارتند از؛ X۱ تعداد اعضای کانون پرورش فکری کودکان، X۲ تعداد سینما، X۳ تعداد کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، X۴ تعداد کتابخانه های عمومی، X۵ تعداد چاپخانه، X۶ سالن نمایش، X۷ تعداد تماشاگران، X۸ تعداد صندلی سینما ها، X۹ تعداد سالن نمایش سینما، X۱۰ تعداد اعضای کتابخانه های عمومی. نتایج حاصل بیانگر عدم تعادل در توزیع شاخص های فرهنگی در سطح استان می باشد. لذا انتظار می رود با توجه خاص مسئولین فرهنگی استان، سیاستگزاری های موثرتر، هماهنگی بیشتر بین ارگان های فرهنگی و اقدامات مناسب جهت بهبود وضعیت فرهنگی استان آذربایجان شرقی تحقق پیدا کند.

توسعه یافتگی, توسعه فرهنگی, TOPSIS و SAW, استان آذربایجان شرقی