محمدعلی فیروزی - استاد گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران
فرشته شنبه پور - دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه شهید چمران، اهواز، اهواز، ایران

شکوفایی شهری مفهومی است در ارتباط با توسعه­ی متعادل و هماهنگ در محیط که با عدالت مطرح می­باشد و به عنوان نوعی ساخت­و ساز اجتماعی به فعالیت­های انسانی کالبد می­بخشد. امروزه نگاه متفاوت به آینده باعث شده که انسان به دنبال یافتن آینده نباشد، بلکه با بهره­گیری از ابزارهای گوناگون آینده مطلوب خود را بسازد. از طرفی چالش­های زندگی نوین شهری و مشکلات محیطی و اجتماعی موجب روی آوردن به رویکرد آینده­پژوهی در برنامه­ریزی شهری و بهره­گیری از ابزارهای گوناگون برای ساختن آینده مطلوب شده است. پژوهش حاضر با بهره­گیری از تکنیک تحلیل اثرات متقاطع که یکی از روش­های متداول در آینده­نگاری است و با استفاده از نرم­افزار میک­مک به تحلیل مولفه­های شکوفایی شهری در کلان­شهر اهواز پرداخته است. در ادامه با استفاده از روش دلفی ۳۰ مولفه در پنج حوزه (بهره­وری، زیرساخت­ها، کیفیت زندگی، برابری و مشارکت اجتماعی و پایداری محیط­زیست) به عنوان شاخص­های شکوفایی شهری استخراج شد. نتایج حاکی از این است که در صفحه پراکندگی پنج دسته (عوامل تاثیرگذار، عوامل دووجهی، عوامل تنظیمی، عوامل تاثیرپذیر و عوامل مستقل) قابل شناسایی هستند. در نهایت از میان ۳۰ عامل یاد شده، پس از بررسی میزان تاثیرگذاری این عوامل بر یکدیگر و بر وضعیت آینده کلان­شهر اهواز با روش­های مستقیم و غیرمستقیم، ۷ عامل کلیدی (میزان سواد، خانوارهای زاغه­نشین، آلودگی هوا، نرخ بیکاری، مراکز فرهنگی، امید به زندگی در بدو تولد و نرخ فقر) که بیشترین نقش را در وضعیت آینده شکوفایی شهری اهواز دارند، انتخاب شدند. در ادامه نتایج نشان می­دهد که هیچکدام از مولفه­های شکوفایی شهری در اهواز از نگاه کارشناسان، به عنوان عامل هدف قابل تعریف نمی­باشد و این مسئله نشان از چندجانبه بودن مسئله شکوفایی کلان­شهر اهواز است.

آینده نگاری, تحلیل ساختاری, شکوفایی شهری, میک مک, کلانشهر اهواز