محمد اسماعیل مجلسی - مدرس ارشد درس دفاع مقدس استان سیستان و بلوچستان
فاطمه زینلی پور - بلوار بزرگمهر،دانشکده علوم قرآنی زاهدان

تصفیه باطنی و نگریستن به درون آدمی، یکی از نیازهای مبرمی انسان است و تنها راهی که می تواند انسان را به معنویت برساند، عمل به آموزه های دینی است. در بینش اسلامی به طور اخص در نگاه شیعی، اعتقاد به خدا، نبوت، امامت، تقوی، معرفت و… از شرایط آن است. مکاتب معنوی غیر دینی، انواع اشکال به آن وارد شده است که مهم ترین آن، موقتی و زودگذر، خلا حقیقت، تناقضات، تک بعدی بودن است. تنها معنویتی که می تواند پاسخگوی همه ایرادات باشد، معنویت دینی است. معنویت و دین، رابطه تنگاتنگی باهم دارند؛ از جمله اینکه معنویت فقط در صورت تدین معنی پیدا میکند و غایت دین با رعایت احکام دینی، به معنویت خواهد می رسد که در آن سعادت دنیا و آخرت نهفته است. در نهایت، تفوق معنویت توام با دین بالای معنویت غیر دینی، این است که معنویت دینی، به غایت والاتری می اندیشد، مسایل مثل آرامش و رضایت باطن و امید، دغدغه یک انسان متدین نیست در حال که در مکاتب معنوی غیر دینی، هدف اصلی، این است که این زندگی ادامه پیدا کند و شادی و نشاط را در زندگی برگرداند.زندگی امروزی بشر، با پیشرفت های چشم گیر که در عرصه های مادی دارد، اما در زمینه توجه به معنویات نه تنها موفق نبود که از آن غافل مانده است. لذا بروز انواع بیماری های روحی روانی، ناشی از تسلط مادی گری در زندگی انسان های امروزی خالی از معنویات است. ظهور مکاتب معنوی غیر دینی گوناگون نیز گواه برآن است که جوامع غربی به خصوص، بعد از شکست کلیسا، یکی از اسبابی ظهور این معنویت های کاذب است. اما در دین اسلام، یا در ادیان ابراهیمی، معنویت و دین، همواره توامان بوده اند. هرکجا خداوند دینی را برای بشر فرستاده، معنویت و معرفت نیز همراهش بوده از این جهت، نظر به وحدت طریق معنویت و دین، از جهات مختلف، نمی توان معنویت را از دین جدا دانست. در معنویت در بینش اسلامی، اگر تقوایی در میان نباشد، معنویتی نیز وجود ندارد؛ چون غایت مندی و هدف معنویت اسلامی آن است که به سمت خداوند رهنمون شود و معنویتی که انسان را به خدا نرساند، معنویت راستین نیست و تقوی تنها پلی است که انسان را به خداوند می رساند و اعمال صالح انسان توسط تقوی پذیرفته می شود و حکم صریح خداوند راجع به قبولی اعمال صالح و عبادات در این آیه بیان شده است.

معنویت، آموزه های دینی، مکاتب معنوی، جوامع غربی، عرصه های مادی، دنیا و آخرت