عزالدین رضانژاد - دانشیار گروه کلام و مذاهب جامعه المصطفی العالمیه
محمدرضا مصحفی - دانشجوی دکتری مذاهب کلامی دانشگاه ادیان و مذاهب

در قرن سیزدهم هجری با ظهور شخصی به نام شیخ احمد احسایی در میان علمای شیعه، مبانی جدیدی در ­روش شناسی امامیه مطرح گردید و این مبانی را جانشینان احسایی به کار گرفتند و مبدا برخی از آموزه های نو شد. این روش شناسی در نهایت به بدعت ها و انشقاقاتی در مذهب شیعه منجر شد و سرانجام فرقه شیخیه را بنیان نهاد. مهم ترین مبانی روش شناسی شیخیه عبارت اند از اعتقاد به حذف آیاتی از قرآن، قائل شدن به حجیت ظواهر روایات بدون اعتنا به روش اصولیان، مراجعه به حدیث به صرف نقل ثقه و اهمیت ندادن به روش علمای رجال و درایه در اعتبار حدیث، که به کارگیری این روش ها پیامد هایی چون حذف کتاب الهی و دخالت احادیث مجعول و ضعیف و نامنطبق با عقل سلیم در منابع معرفتی را به دنبال داشته و نتیجه آن باورمندی به عقاید انحرافی و غلوآمیز بوده است. در این نوشتار مبانی روش شناسی شیخیه با استفاده از روش تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه ای بررسی و نقد شده است.

روش شناسی شیخیه, شیخ احسایی, سیدکاظم رشتی, حاج محمدخان کرمانی, حاج ابوالقاسم خان ابراهیمی