بررسی جایگاه عقل در اندیشه صاحبان تفسیر المنار
- سال انتشار: 1399
- محل انتشار: پژوهشنامه مذاهب اسلامی، دوره: 7، شماره: 13
- کد COI اختصاصی: JR_MAZHB-7-13_003
- زبان مقاله: فارسی
- تعداد مشاهده: 295
نویسندگان
استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران
دانش آموخته دکتری علوم قرآن و حدیث، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
چکیده
المنار یکی از مهم ترین تفسیرهای اهل سنت با گرایش عقلی اجتماعی در سده معاصر به شمار می آید. ریشه تمایل های خردگرایانه صاحبان المنار را می توان در اندیشه های اصلاح گرایانه آنها جست وجو کرد. تاکید عبده و رشید رضا بر بازگشت به قرآن و بازخوانی سنت اسلامی متناسب با نیازهای روز جامعه، سبب توجه بیش از پیش آنها به عقل گرایی شده است؛ امری که افراط در آن به تاویل های دور از ذهن و تفسیر به رای انجامیده است. این پژوهش با بررسی و تحلیل محتوای تفسیر المنار در صدد است ضمن تبیین ماهیت تجربی عقل گرایی عبده و رشید رضا، ارکان خردگرایی تفسیر المنار را استخراج، و اشکال های وارد بر آن را بررسی کند. بر مبنای نتایج پژوهش، صاحبان تفسیر المنار به عقل تجربی گرایش دارند و به شدت با عقل فلسفی مخالف اند. هماهنگی میان قرآن و یافته های تجربی، همچنین نفی نقل گرایی در پی تقلیدگریزی از مهم ترین ارکان گرایش عقلی در تفسیر المنار است. از برجسته ترین اشکال های گرایش عقلی تفسیر المنار نیز می توان به تاویل های مادی و حس گرایانه و رویکرد سلفی گرایانه اشاره کرد. این آسیب ها که بیشتر پس از حیات عبده در المنار رخنه کرده، سبب دوگانگی رویکرد این تفسیر شده است.کلیدواژه ها
عقل گرایی, عبده, رشید رضا, تفسیر المنار, ارکان عقل گرایی, اشکال های عقل گراییاطلاعات بیشتر در مورد COI
COI مخفف عبارت CIVILICA Object Identifier به معنی شناسه سیویلیکا برای اسناد است. COI کدی است که مطابق محل انتشار، به مقالات کنفرانسها و ژورنالهای داخل کشور به هنگام نمایه سازی بر روی پایگاه استنادی سیویلیکا اختصاص می یابد.
کد COI به مفهوم کد ملی اسناد نمایه شده در سیویلیکا است و کدی یکتا و ثابت است و به همین دلیل همواره قابلیت استناد و پیگیری دارد.