ارزیابی آنومالی های حرارتی و برودتی بین زمان حال و دوره سرد یخچالی پلیو پلئیستوسن با استفاده از شاخص های ژئومورفیک (نمونه موردی: حوضه آبریز کذاب یزد)

پژوهش های مختلف نشان دادهاند در پلئیستوسن آبوهوای کره زمین دستخوش تغییرات متوالی شده؛ به گونهای که گاه با کاهش دما و احتمالا افزایش بارش ها یخچال ها پیش ر وی و با افزایش دما یا کاهش بارش ها یخچال ها پس ر وی کردهاند. در این پژوهش، با استفاده از آمار دما در ایستگاه های کنونی و نقشه رقومی ارتفاعی، نقشه همدمای حال حاضر تهیه شد. در ادامه، بر پایه آثار ژئومورفیک یخچال ها، مانند آثار سیرک ها و دره های یخچالی و مورن های برجای مانده، با دو روش رایت و پورتر، برفمرزهای دائمی پلئیستوسن بازسازی و بر مبنای آن و همچنین همبستگی بین دما و ارتفاع نقشه هم دمای زمان گذشته ترسیم شد. یافته ها حاکی از کاهش درجه حرارت در گذشته در منطقه به مقدار ۲/۱۳ درجه سانتی گراد است. میانگین سالیانه حداقل دما در ارتفاعات ۴/۴- درجه برآورد شد. با کاهش دما عمده بارشها به شکل برف بوده و زبانههای یخی بزرگی شکل گرفته که تا ارتفاع حدود ۱۷۵۰ متر، یعنی خط هم دمای ۲/۳ درجه سانتیگراد، پایین میآمده است. تفاوت های دمایی همچنین افزایش گرادیان دمایی، بیش از ۸/۰ درجه سانتیگراد، در آن دوره را نشان میدهد. حجم و ارتفاع بالای شیرکوه و جهت دامنهها در محل استقرار و پایین آمدن خطوط برفمرز و تعادل آب و یخ اثر داشته است.

کلیدواژه ها:

Kazab Basin ، Humidity Change ، Pleistocene Glaciers ، Temperature Change ، تغییر دما ، تغییر رطوبت ، حوضه آبریز کذاب ، یخچال های پلئیستوسن