بهمن فکوری دکاهی - دانشگاه تربیت مدرس
جمال محمد ولی سامانی - دانشگاه تربیت مدرس
مهدی مظاهری - دانشگاه تربیت مدرس

رودخانه ها علاوه بر اهمیت محیط زیستی، نقش مهمی در زندگی مردم مجاور خود دارد. رودخانه کارون، پر آب ترین و طولانی ترین رودخانه ایران، در سال های اخیر با کاهش جریان و افزایش بار گذاری منابع آلاینده، با افزایش شوری همراه بوده است. در تحقیق حاضر، تغییرات زمانی و مکانی شوری آب ۱۰۵ کیلومتر از رودخانه کارون در محدوده ملاثانی تا فارسیات با استفاده از مدل MIKE۱۱ شبیه سازی شد. بعد از واسنجی و صحت سنجی مدل هیدرودینامیکی و جابه جایی- پراکندگی، نتایج شبیه سازی عددی نشان داد که بر اثر بارگذاری منابع آلاینده، پروفیل طولی شوری، به ویژه در محدوده کیلومتر ۶۰ و ۹۰، به ترتیب با قرار گیری شهر اهواز و مزارع کشاورزی، به صورت پله ای افزایش یافته است. حداکثر و حداقل تغییرات شوری به ترتیب در مرداد و اسفند اتفاق می افتد. برای توصیف نرخ تغییرات شوری در فصول تر و خشک معادله مرتبه چهاری به ترتیب با ضریب تبیین ۹۹/۰ و ۹۸/۰ پیشنهاد شد. نتایج نشان داد که افزایش دبی سیلاب منجر به کاهش قابل ملاحظه ای در شوری رودخانه می شود. در مرداد، حذف منابع کشاورزی و در اسفند، حذف منابع صنعتی و شهری به ترتیب در بالادست و پایین دست شهر اهواز بیشترین تاثیر را در کاهش شوری رودخانه دارد. نتایج به دست آمده از این تحقیق برای بررسی اثر تغییرات جریان و بارگذاری منابع آلاینده بر شوری رودخانه کارون و ارائه راهکار مدیریتی مناسب است.

انتقال و انتشار, بارگذاری منابع آلاینده, شبیه سازی عددی, مدل MIKE۱۱, مدیریت شوری, هیدرودینامیک