نگاهی به شاخصه های معماری کاروانسرای شاه عباسی ایوانکی

کاروانسراها دارای ویژگی های معماری منحصر به فردی هستند که آن را از نظر کالبدهایمعمارانه متمایز می نماید. امروزه به دلیل تحول در شیوه سفر، حیات خود را به کلی از دستداده اند و همانند دیگر بناهای تاریخی تخریب و متروک شده و یا شکل استفاده از آنها تغییر کردهاست. مقاله حاضر باهدف بررسی کاروانسرای شاه عباسی به بررسی شاخصه های معماری کاروانسرایایوانکی پرداخته است.این کاروانسرا یکی از کاروانسراهای دوره صفوی در استان سمنان است و برای بررسی آن ازروش کیفی و توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. در این پژوهش به کمک مطالعات کتابخانه ای و میدانی، به شناخت و بررسی چیدمان فضایی کاروانسرای مذکور و نحوه قرارگیری آن پرداخته شدهاست و فضاهایی چون درآیگاه، هشتی، ایوان، میانسرا، حجره ها و ایوانچه ها، شاه نشین و شترخان رابررسی می کند.برخی از یافته های این پژوهش نشان می دهد که فضاهای ورودی در امتداد یکی از محورهایاصلی حیاط به صورت متقارن ساخته شده است. در قسمت ورودی از سطح نمای اصلی جلوتر بودهو آن را قابل متمایز نموده است. به دلیل وجود امنیت بالا در دوره صفوی، زمان ساخت اینکاروانسرا، فاقد برج های نظامی است و یک هشتی طاق پوش بین ورودی بنا و حیاط مرکزیکاروانسرا قرار داشته است. به علت قرارگیری در جاده خراسان بزرگ دارای شاه نشین بوده که خوددلالت بر موقعیت اقتصادی مذهبی آن دوره می باشد.

کلیدواژه ها:

ایوانکی ، کاروانسرا ، معماری