محمودرضا شیرازی - دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری- شهردار آبادان

شهرها نیز مانند موجودات زنده، رشد و زوال را تجربه میکنند.گسترش فضایی بی رویه و بدون برنامه شهرها در چند دهه گذشته، باعث شکل گیری بافت ها و محله های جدید شهری و جابجایی ساکنان و کاربری های شهری به نواحی جدید گردیده است. امروزه بافتهای ناکارآمد شهری دراغلب شهرهای کشور به عنوان مساله ای مهم، مورد توجه اکثر برنامه ریزان شهری قرارگرفته است. یکی از راهکارهای عملی درجهت ساماندهی فضایی مطلوب این بافتها، شناخت قابلیت ها و پتانسیل موجود آنها در راستای استفاده بهینه و شناخت نارسایی های موجود میباشد. تاب آوری مفهومی است که همگام با توسعه پایدار، در راس برنامه های بین المللی، کشوری و شهری تمام نقاط جهان قرار گرفته است. مدیران و متخصصان شهری با مسائل پیچیده ای روبرو هستند که ظرفیت سازی برای مقابله با آنها موضوع تخصص تاب آوری است؛ یعنی عوامل شکل گیری و توسعه سکونتگاه های غیررسمی خود جزو چالش های تاب آوری هستند و از این رو هردو زمینه وجوه مشترک فراوانی دارند. خوشبختانه تحقق تاب آوری شهری، در اهداف باز آفرینی پایدار شهری درایران، به عنوان یکی از اهداف چهارگانه ذکر شده است که چشم انداز مثبتی برای ارتقا این مهم به ویژه برای بافتهای ناکارآمد ترسیم میکند. تاب آوری به موازات کاهش فقر شهری، ارتقا هویت و منزلت مکانی و حفاظت از ارزشها و تحقق حکمروایی شهری از اهمیت زیادی برخوردار می باشد. حساسیت ویژه سکونتگاه های فقیر نشین به دلیل آسیب پذیری زیاد ساکنان و موقعیت ویژه سیاسی اجتماعی، اقتصادی آنها در کشورها و نیز توسعه روزافزون آنها نیاز به مطالعه و بررسی آنها از دید تاب آوری را دوچندان میکند. این مقاله با هدف شناخت بافت های شهر آبادان و همچنین شناسایی چالش های تاب آوری در بافت های ناکارآمد شهر تدوین و گردآوری شده است. روش تحقیق مورد استفاده دراین پژوهش توصیفی تحلیلی، منابع کتابخانه ای و همچنین بررسی های میدانی می باشد. در این پژوهش بررسی ابعاد شاخص های تاب آوری (محیطی- کالبدی، اجتماعی، سازمانی- نهادی و اقتصادی) محدوده مورد مطالعه نشان داد که محلات هدف در برخی بخش ها دارای تاب آوری قابل قبولی می باشند و درصورت اجرای پروژه های شهری و ایجاد زیرساختهای لازم و آموزش ساکنان، مناطق مذکور می توانند در برابر حوادث محیطی و اجتماعی از تاب آوری لازم برخوردار شوند.

بافت فرسوده، تاب آوری سکونتگاه های غیررسمی، بافت ناکارآمد، شهر آبادان