زبان و فرهنگ عامه در غزل های شهریار

سید محمد حسین بهجت تبریزی)۱۳۶۷-۱۲۸۵ه.ش.( متخلص به شهریار، از گویندگان بلندپایه معاصر و ماندگار در تاریخ ادبی ایران است، که غزل سرایی اش )در حوزه ی شعر و هنر(، و حشر و نشرش با توده های مختلف مردم )به لحاظ خلق و خو( او را از بسیاری گویندگان و هنرمندان متمایز می سازد. مردمی بودن و گرایش شهریار به اقشار مختلف جامعه که ریشه در زندگی روستایی و سنتی او در روزگار کودکی و نوجوانی اش دارد -۲ دیوان وی را به صورت منبع مناسب و قابل اعتنایی از عناصر زبان فولکلور و فرهنگ و سنن عمومی درآورده است. در این نوشتار کوشش بر آن است تا چگونگی بازتاب فرهنگ و عناصر زبان عامه در غزلیات شهریار و در نتیجه میزان گرایش وی به این عناصر ارجمندو پایبندی اش به پاسداشت آنها، شناسایی گردد. بررسی غزلیات شهریار از این منظر نشان می دهد که در سطح واژگانی افعال عامیانه و در سطح جمله بندی، عبارتهای کوتاه و شبه جملات مصطلح در زبان کوچه و بازار بیش از دیگر عناصر زبانی بازتاب یافته است. قرار دادن این عناصر و اصطلاحات فرهنگ عامه در درون سخنان رسمی -به جز در مواردی چند که به ناهمگنی آشکار میان این دو گونه زبانی و در نتیجه به تنزل هنری کلام می انجامد - با توجه به استفاده بجا از ظرفیت چند بعدی معنایی و موسیقایی آنها اغلب در کنار زبان معیار خوش نشسته است .

کلیدواژه ها:

زبان ، عناصر فولکلوریک ، فرهنگ عامه ، واژه های عامیانه.