محمد خسروی شکیب - دانشیار و عضو هیات علمی گروه آموزشی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان
منصور نوروزی - دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان

یکی از نظریه های ادبی اروپایی که ماهیت انتقادی دارد ،مکتب فرانکفورت یا نظریه ی انتقادی است.مهم ترین مفاهیم تشکیل دهنده ی این نظریه عبارتند از :نفی استثمار و مظاهر سرمایه داری ،اعتراض به اندیشه ها و باورهای مسلط بر اجتماع و یا ارزش های طبقه حاکم و توجه به سرنوشت فرد در جامعه است.تاریخ پیدایش این جریان که به اواخر دهه سوم قرن نوزدهم بر می گردد ،با رواج سبک مشروطه در ایران مقارن است .دقت در عناصر محتوایی سبک انتقادی مشروطه ،ما را متوجه شباهت هایی بسیار میان اصول این دو مکتب می سازد ؛اعتراض به قدرت ،ثروت استثماری؛این شباهت ها که معموال نتیجه ی تاثیر پذیری از آراء نظریه پردازان جریان فرانکفورت است ،ریشه در شرایط اجتماعی ،سیاسی و فرهنگی مشابه دارد .نگارندگان این مقاله بر آنند نمودهای این تاثیر و شباهت را در سبک مشروطه با نگاهی به اشعار یکی از بزرگترین شاعران این سبک ،سید اشرف الدین گیلانی )نسیم شمال (مورد بررسی قرار دهند .حمایت از طبقه کارگر و دهقان، اعتراض به فقر و مباحث مرتبط با عدالت و آزادی و حق انتخاب.

مکتب فرانکفورت، سبک مشروطه، سیداشرف الدین گیلانی(نسیم شمال).