تعارض جزئی میان خبر واحد عام و قیاس خاص در اصول فقه مذاهب اربعه

به دلیل اختلاف نظرهای زیادی که در مورد افاده علم توسط خبر واحد و عمل به آن، و نیز اختلاف نظرهایی که در مورد حجیت قیاس وجود دارد، تعارض میان خبر واحد و قیاس یکی از مباحث بحث برانگیز در علم اصول فقه به شمار می ­آید. تعارض میان این دو، از نوع تعارض کلی یا از نوع تعارض جزئی است. تعارض جزئی میان خبر واحد و قیاس هنگامی ایجاد می­ شود که یکی از این دو دلیل خاص و دیگری عام باشد. بنابراین دو حالت برای تعارض جزئی میان خبر واحد و قیاس متصور است: خبر واحد خاص و قیاس عام است، یا قیاس خاص و خبر واحد عام است. حالت اول اختلاف نظرهای خاص خود را دارد که به بحث این مقاله مربوط نمی ­شود. اما در مورد تعارض خبر واحد عام و قیاس خاص، علما برای رفع تعارض در این حالت، بر آراء متفاوتی هستند. گروهی قائل به تقدیم خبر واحدند، گروهی قیاس را مقدم می­­ کنند، عده ­ای قائل به نظریه تفصیلی هستند و گروهی در این رابطه توقف کرده ­اند. با بررسی ادله ارائه شده توسط صاحبان این آراء، رای راجح جواز مطلق تخصیص خبر واحد به وسیله قیاس ظنی است.

کلیدواژه ها:

تعارض ، خبر واحد ، قیاس ، تعارض جزئی